《神仙传》里的吐火术和开顷刻花原来是这样做到的
据《神仙传序》，《神仙传》乃《抱朴子内篇》理论的具体实践。就神仙法术而言，《抱朴子内篇》认为，其理论依据主要有以下书经或方法: 《墨子五行记》、《玉女隐微》、《白虎七变经》、《九鼎丹经》、《九丹金液经》、守玄一之道等。
《墨子五行记》本五卷，佚，其完整内容不得而知。葛洪可能有幸得睹被刘安抄取的一卷，故对其中变化之术有所了解，《抱朴子内篇·遐览》称: “其法用药用符，乃能令人飞行上下，隐沦无方……画地为河，撮壤成山，坐致行厨，兴云起火，无所不作也。”
如此，则《墨子五行记》所记变化之术，主要是通过用药用符得以达成。此法在《神仙传》中多处体现。《刘政》云: 刘政“治《墨子五行记》，兼服朱英丸”，遂无所不能。《孙博》记孙博“治墨子之术”，亦能变化无端。用符的例子如，《介象》云介象书一符于竹杖，使人闭目骑之，顷刻已至成都，是为用符行飞行术。卷一〇《董奉》中董奉死后被葬，发其棺，“但见一帛，一面画作人形，一面丹书符”，是为用符行遁形术。至于《墨子五行记》所言用以行变化之术的“药”为何则不得而知。不过，据《抱朴子内篇·仙药》，很多药如雄黄、玉、五味子等皆有此功效。这在《神仙传》的不少人物身上得到验证。
《皇初平》云皇初平兄弟“共服松脂茯苓，至五千日，能坐在立亡，行于日中无影”。卷二《乐子长》云，服《巨胜赤松散方》，能“老成童。又能升云上下，改人形容，崇气益精，起死养生”。卷五《张道陵》中张道陵服丹后，“能坐在立亡，渐渐复少”。这些仙药由于有优劣之别，服用后的效果也有差异。《仙药》称: “上药令人身安命延，升为天神，遨游上下，使役万灵，体生毛羽，行厨立至。……中药养性，下药除病。”至于何为上药、中药及下药，《神仙传》卷八《刘根》言: “药之上者，唯有九转还丹，及太乙金液……其次云母、雄黄之属……草木之药，唯能治病补虚……”将丹药视为上药，显然与葛洪对金丹的推崇密不可分。此外，能达到的幻化境界与服药时间的长短有关系。如，“服五云之法……服之一年，则百病除。三年久服，老公反成童子。五年不阙，可役使鬼神……。”
《玉女隐微》一卷，此书来历不明，除《抱朴子》，诸书不见称引。《玉芝堂谈荟》、《蜀中广记》及《太平御览》所引，皆据《抱朴子·遐览》。该书所记亦化形分身、兴云致雨、飞行徹视等变化之事。《神仙传》虽未言及此书，但该书所及各种变化之术在多篇传中都有体现。
《白虎七变经》是《抱朴子内篇·遐览》中所列道经之一。“白虎七变法”当是《白虎七变经》中的幻术方法，具体操作是: 取三月三日所杀白虎头皮，生駞血、虎血、紫綅、履组、流萍在该日合种之，取初生实种之，一生辄一异。七种而合其实，即能“移形易貌，飞沈任意，与《墨子》及《玉女隐微》略同” 。
特定的取药时间，特殊的药材，特异的制作方法，无不在渲染此术的神秘性。《神仙传》未言及此书和此法，但有数篇叙及“移形易貌”之术，如卷六《淮南王》中衰老八公“振衣整容，立成童幼之状”，《皇初平》中初平化石为羊，卷三《王远》中麻姑洒米成珠。这些描写或许正是以“白虎七变法”为理论依据
《九鼎丹经》，亦称《黄帝九鼎丹经》。《抱朴子内篇·金丹》言此经乃左元放受诸神人，几经辗转而至葛洪手中。经书的不凡来历，在一定程度上暗示了其内容的神圣性。此经所言金丹神效，《张道陵》中即有反映。传称张道陵按此经炼丹，“丹成服之，能坐在立亡，渐渐复少”。这表明，此经有关于服丹以隐形的记载。事实上，隐形术不止于服丹一途，《洞仙传·杜契》之玄白术，同书《上黄先生》之《步斗之道》，都是传授隐形的道术或书籍。故守玄白之道的杜契能隐显自如，修《步斗之道》的上黄先生“得隐形法”。
《九丹金液经》亦即《九丹金液仙经》。《抱朴子内篇·微旨》: “九丹金液，最是仙主。然事大费重，不可卒办也。”此经可能论及分形变化之术，《神仙传》称按此经修炼的葛玄“能分形变化”，左慈能“变化万端”。
守玄一之道。《抱朴子内篇·地真》称此道“亦要法也”，精通此道，可行分身之术: “守玄一，并思其身，分为三人，三人已见，又转益之，可至数十人，皆如己身，隐之显之，皆自有口诀。此所谓分形之道。”此法的关键是“守玄一，并思其身”兼及“口诀”。这是道教的一种重要修炼方法，即存思法。此法“使人在信仰对象面前自觉进行存想，从而进入超越体验的法门。”该法后来成为上清派的主要修炼法。
《抱朴子》所言“道术”的依据或方法虽具体，但大都玄妙而难以实施。不过，一些幻术的操作原理在其它文献中有零星记载，这在一定程度上揭开了幻术的神秘面纱。兹以吐火术和种瓜术说明之。关于吐火术，《天竺胡人》道出其中原委:其吐火者，先有药在器中，取一片，与黍餹含之，再三吹吁，已而张口，火满口中。因就爇处取以爨之，则便火炽也。又取书纸及绳缕之属投火中，众详共视，见其烧然，消糜了尽。乃拨灰中，举而出之，故是向物。
引文指出口中吐火乃是用药物、黍餹混合后吹吁而成。这种火燃烧后达到的效果与《神仙传》所述火术略同，即物似烧尽，实则完好如故。此描写当为天竺胡人幻术表演的实录，尽管其吐火所用原料之一“药”不明为何，但毕竟模仿了诸仙传中神仙火术之天机。
至于种瓜立实术，中国文献中的最早记载可能是葛洪《神仙传》和干宝《搜神记》。两书作者同为东晋人，且为好友，大概都见过这种表演，故而记录之。
关于种瓜立实的奥秘，前贤已有揭示。明人方以智《物理小识》卷六《饮食类》所记“顷刻菜法”云:用新鸡首生子，从顶中小窍之去黄白，纳菜子，纸封极固，与鸡伏四十九日。一鸡伏不足，以他鸡足数。取湿地种播之，须臾菜出。凡种瓜瓠皆如此。一法，三伏中晒瓜菜子，须杂麻茎内心，播之，顷刻即出。晒一年，长一寸。晒过三年，即长三寸。若五七年，即长五七寸。
据《神仙传序》，《神仙传》乃《抱朴子内篇》理论的具体实践。就神仙法术而言，《抱朴子内篇》认为，其理论依据主要有以下书经或方法: 《墨子五行记》、《玉女隐微》、《白虎七变经》、《九鼎丹经》、《九丹金液经》、守玄一之道等。
《墨子五行记》本五卷，佚，其完整内容不得而知。葛洪可能有幸得睹被刘安抄取的一卷，故对其中变化之术有所了解，《抱朴子内篇·遐览》称: “其法用药用符，乃能令人飞行上下，隐沦无方……画地为河，撮壤成山，坐致行厨，兴云起火，无所不作也。”
如此，则《墨子五行记》所记变化之术，主要是通过用药用符得以达成。此法在《神仙传》中多处体现。《刘政》云: 刘政“治《墨子五行记》，兼服朱英丸”，遂无所不能。《孙博》记孙博“治墨子之术”，亦能变化无端。用符的例子如，《介象》云介象书一符于竹杖，使人闭目骑之，顷刻已至成都，是为用符行飞行术。卷一〇《董奉》中董奉死后被葬，发其棺，“但见一帛，一面画作人形，一面丹书符”，是为用符行遁形术。至于《墨子五行记》所言用以行变化之术的“药”为何则不得而知。不过，据《抱朴子内篇·仙药》，很多药如雄黄、玉、五味子等皆有此功效。这在《神仙传》的不少人物身上得到验证。
《皇初平》云皇初平兄弟“共服松脂茯苓，至五千日，能坐在立亡，行于日中无影”。卷二《乐子长》云，服《巨胜赤松散方》，能“老成童。又能升云上下，改人形容，崇气益精，起死养生”。卷五《张道陵》中张道陵服丹后，“能坐在立亡，渐渐复少”。这些仙药由于有优劣之别，服用后的效果也有差异。《仙药》称: “上药令人身安命延，升为天神，遨游上下，使役万灵，体生毛羽，行厨立至。……中药养性，下药除病。”至于何为上药、中药及下药，《神仙传》卷八《刘根》言: “药之上者，唯有九转还丹，及太乙金液……其次云母、雄黄之属……草木之药，唯能治病补虚……”将丹药视为上药，显然与葛洪对金丹的推崇密不可分。此外，能达到的幻化境界与服药时间的长短有关系。如，“服五云之法……服之一年，则百病除。三年久服，老公反成童子。五年不阙，可役使鬼神……。”
《玉女隐微》一卷，此书来历不明，除《抱朴子》，诸书不见称引。《玉芝堂谈荟》、《蜀中广记》及《太平御览》所引，皆据《抱朴子·遐览》。该书所记亦化形分身、兴云致雨、飞行徹视等变化之事。《神仙传》虽未言及此书，但该书所及各种变化之术在多篇传中都有体现。
《白虎七变经》是《抱朴子内篇·遐览》中所列道经之一。“白虎七变法”当是《白虎七变经》中的幻术方法，具体操作是: 取三月三日所杀白虎头皮，生駞血、虎血、紫綅、履组、流萍在该日合种之，取初生实种之，一生辄一异。七种而合其实，即能“移形易貌，飞沈任意，与《墨子》及《玉女隐微》略同” 。
特定的取药时间，特殊的药材，特异的制作方法，无不在渲染此术的神秘性。《神仙传》未言及此书和此法，但有数篇叙及“移形易貌”之术，如卷六《淮南王》中衰老八公“振衣整容，立成童幼之状”，《皇初平》中初平化石为羊，卷三《王远》中麻姑洒米成珠。这些描写或许正是以“白虎七变法”为理论依据
《九鼎丹经》，亦称《黄帝九鼎丹经》。《抱朴子内篇·金丹》言此经乃左元放受诸神人，几经辗转而至葛洪手中。经书的不凡来历，在一定程度上暗示了其内容的神圣性。此经所言金丹神效，《张道陵》中即有反映。传称张道陵按此经炼丹，“丹成服之，能坐在立亡，渐渐复少”。这表明，此经有关于服丹以隐形的记载。事实上，隐形术不止于服丹一途，《洞仙传·杜契》之玄白术，同书《上黄先生》之《步斗之道》，都是传授隐形的道术或书籍。故守玄白之道的杜契能隐显自如，修《步斗之道》的上黄先生“得隐形法”。
《九丹金液经》亦即《九丹金液仙经》。《抱朴子内篇·微旨》: “九丹金液，最是仙主。然事大费重，不可卒办也。”此经可能论及分形变化之术，《神仙传》称按此经修炼的葛玄“能分形变化”，左慈能“变化万端”。
守玄一之道。《抱朴子内篇·地真》称此道“亦要法也”，精通此道，可行分身之术: “守玄一，并思其身，分为三人，三人已见，又转益之，可至数十人，皆如己身，隐之显之，皆自有口诀。此所谓分形之道。”此法的关键是“守玄一，并思其身”兼及“口诀”。这是道教的一种重要修炼方法，即存思法。此法“使人在信仰对象面前自觉进行存想，从而进入超越体验的法门。”该法后来成为上清派的主要修炼法。
《抱朴子》所言“道术”的依据或方法虽具体，但大都玄妙而难以实施。不过，一些幻术的操作原理在其它文献中有零星记载，这在一定程度上揭开了幻术的神秘面纱。兹以吐火术和种瓜术说明之。关于吐火术，《天竺胡人》道出其中原委:其吐火者，先有药在器中，取一片，与黍餹含之，再三吹吁，已而张口，火满口中。因就爇处取以爨之，则便火炽也。又取书纸及绳缕之属投火中，众详共视，见其烧然，消糜了尽。乃拨灰中，举而出之，故是向物。
引文指出口中吐火乃是用药物、黍餹混合后吹吁而成。这种火燃烧后达到的效果与《神仙传》所述火术略同，即物似烧尽，实则完好如故。此描写当为天竺胡人幻术表演的实录，尽管其吐火所用原料之一“药”不明为何，但毕竟模仿了诸仙传中神仙火术之天机。
至于种瓜立实术，中国文献中的最早记载可能是葛洪《神仙传》和干宝《搜神记》。两书作者同为东晋人，且为好友，大概都见过这种表演，故而记录之。
关于种瓜立实的奥秘，前贤已有揭示。明人方以智《物理小识》卷六《饮食类》所记“顷刻菜法”云:用新鸡首生子，从顶中小窍之去黄白，纳菜子，纸封极固，与鸡伏四十九日。一鸡伏不足，以他鸡足数。取湿地种播之，须臾菜出。凡种瓜瓠皆如此。一法，三伏中晒瓜菜子，须杂麻茎内心，播之，顷刻即出。晒一年，长一寸。晒过三年，即长三寸。若五七年，即长五七寸。
玄参
【别名】
重台（《本经》），鬼藏、正马、鹿肠、端、玄台（《吴普本草》），咸（《别录》），逐马（《药性论》），馥草（《开宝本草》），黑参（《孙天仁集效方》），野脂麻（《本草纲目》），元参（《本草通玄》）。
【性味归经】
性味苦咸，凉。
①《本经》："味苦，微寒。"
②《吴普本草》："神农、桐君、雷公、扁鹊：苦，无毒。岐伯：咸。李氏：寒。"
③《药品化义》："味微苦微咸略甘，性凉。"
归经入肺、肾经。
①《药类法象》："足少阴肾经。"
②《雷公炮制药性解》："入心、肺、肾三经。"
③《本草新编》："入脾、肾、胃三经。"
【功能主治】
滋阴，降火，除烦，解毒。治热病伤阴，舌绎烦渴，发斑，骨蒸劳热，夜寐不宁，自汗盗汗，津伤便秘，吐血衄血，咽喉肿痛，痈肿，瘰疬，温毒发斑、目赤、白喉、疮毒。
①《本经》："主腹中寒热积聚，女子产乳余疾，补肾气，令人明目。"
②《别录》："主暴中风，伤寒身热，支满狂邪，忽忽不知人，温疟洒洒，血瘕下寒血，除胸中气，下水，止烦渴，散颈下核、痈肿、心腹痛、坚症，定五藏。"
③《药性论》："能治暴结热，主热风头痛，伤寒劳复，散瘤瘿瘰疬。"
④《日华子本草》："治头风热毒游风，补虚劳损，心惊烦躁，劣乏骨蒸，传尸邪气，止健忘，消肿毒。"
⑤《医学启源》："治心懊憹烦而不得眠，心神颠倒欲绝，血滞小便不利。"
⑥《品汇精要》："消咽喉之肿，泻无根之火。"
⑦《本草纲目》："滋阴降火，解斑毒，利咽喉，通小便血滞。"
⑧《本草正义》："疗胸膈心肺热邪，清膀胱肝肾热结。疗风热之咽痛，泄肝阳之目赤，止自汗盗汗，治吐血衄血。"
【用法用量】
内服：煎汤，3～5钱；或入丸，散。外用：捣敷或研末调敷。
【注意】
脾胃有湿及脾虚便溏者忌服。
①《雷公炮炙论》："使用时勿令犯铜，饵之噎人喉，丧人目。"
②《本草经集注》："恶黄耆、干姜、火枣、山茱萸。反黎芦。"
③《本草经疏》："血少目昏，停饮寒热，支满，血虚腹痛，髀虚泄泻，并不宜服。"
④《医林纂要》："虚寒则忌。"
【相关论述】
1.张元素：玄参，乃枢机之剂，管领诸气上下，肃清而不浊，风药中多用之。故《活人书》玄参升麻汤，治汗下吐后毒不散，则知为肃清枢机之剂。以此论之，治空中氤氲之气，无根之火，以玄参为圣药。
2.《本草纲目》：肾水受伤，真阴失守，孤阳无根，发为火病，法宜壮水以制火，故玄参与地黄同功。其消瘰疬亦是散火，刘守真言结核是火病。
3.《本草正》：玄参，此物味苦而甘，苦能清火，甘能滋阴，以其味甘，故降性亦缓。《本草》言其惟入肾经，而不知其尤走肺脏，故能退无根浮游之火，散周身痰结热痈。
4.《药品化义》：戴人谓肾本寒，虚则热。如纵欲耗精，真阴亏损，致虚火上炎，以玄参滋阴抑火。凡头疼、热毒、耳鸣、咽痛、喉风、瘰疬、伤寒阳毒、心下懊憹，皆无根浮游之火为患，此有清上澈下之功。凡治肾虚，大有分别，肾之经虚则寒而湿，宜温补之；肾之脏虚则热而燥，宜凉补之；独此凉润滋肾，功胜知、柏，特为肾脏君药。
5.《玉楸药解》：玄参，清金补水，凡疮疡热痛，胸膈燥渴，溲便红涩，膀胱癃闭之证俱善。清肺与陈皮、杏仁同服，利水合茯苓、泽泻同服。
6.《本草正义》：玄参，禀至阴之性，专主热病，味苦则泄降下行，故能治脏腑热结等证。味又辛而微咸，故直走血分而通血瘀。亦能外行于经隧，而消散热结之痈肿。寒而不峻，润而不腻，性情与知、柏、生地近似，而较为和缓，流弊差轻。玄参赋禀阴寒，能退邪热，而究非滋益之品。《别录》所称补虚益精等辞，已觉言之过甚，乃《日华》竟称其补劳损，而景岳直谓其甘能滋阴，濒湖且谓与地黄同功，俗医遂用之于阴虚劳怯，则无根之火岂宜迎头直折，速其熄灭？且当时并不显见其害，甚且浮游之火受其遏抑，而咳呛等证，亦或少少见瘥，昧者方且归功于滋阴降火，而不知一线生阳，已渐消灭，从此不可救疗矣。此阴柔之害，与肆用知、柏者相等，则滋阴二字误之也。疗胸膈心肺热邪，清膀胱肝肾热结。疗风热之咽痛，泄肝阳之目赤，止自汗盗汗，治吐血衄血。
7.《医学衷中参西录》：玄参，味甘微苦，性凉多液，原为清补肾经之药。又能入肺以清肺家烁热，解毒消火，最宜于肺病结核，肺热咳嗽。《本经》谓其治产乳余疾，因其性凉而不寒，又善滋阴，且兼有补性，故产后血虚生热及产后寒温诸症，热入阳明者，用之最宜。愚生平治产后外感实热，其重者用白虎加人参汤，以玄参代方中知母，其轻者用拙拟滋阴清胃汤（玄参两半，当归三钱，生杭芍四钱，茅根三钱，甘草钱半）亦可治愈。诚以产后忌用凉药，而既有外感实热，又不得不以凉药清之，惟石膏与玄参，《本经》皆明载治产乳，故敢放胆用之。然石膏又必加人参以铺之，又不敢与知母并用。至滋阴清胃汤中重用玄参，亦必以四物汤中归、芍辅之，此所谓小心放胆并行不悖也。《本经》又谓玄参能明目，诚以肝窍于目，玄参能益水以滋肝木，故能明目。且目之所以能视者，在瞳子中神水充足，神水固肾之精华外现者也，以玄参与柏实、枸杞并用，以治肝肾虚而生热，视物不了了者，恒有捷效也。又外感大热已退，其人真阴亏损，舌干无津，胃液消耗，口苦懒食者，愚恒用玄参两许，加潞党参二、三钱，连服数剂自愈。《本经》：主腹中寒热积聚，女子产乳余疾，补肾气，令人明目。
8.《别录》：生暴中风，伤寒身热，支满狂邪，忽忽不知人，温疟洒洒，血瘕下寒血，除胸中气，下水，止烦渴，散颈下核、痈肿、心腹痛、坚症，定五藏。
9.《药性论》：能治暴结热，主热风头痛，伤寒劳复，散瘤瘿瘰疬。
10.《日华子本草》：治头风热毒游风，补虚劳损，心惊烦躁，劣乏骨蒸，传尸邪气，止健忘，消肿毒。
11.《医学启源》：治心懊憹烦而不得眠，心神颠倒欲绝，血滞小便不利。
12.《品汇精要》：消咽喉之肿，泻无根之火。
13.《本草纲目》：滋阴降火，解斑毒，利咽喉，通小便血滞。
【别名】
重台（《本经》），鬼藏、正马、鹿肠、端、玄台（《吴普本草》），咸（《别录》），逐马（《药性论》），馥草（《开宝本草》），黑参（《孙天仁集效方》），野脂麻（《本草纲目》），元参（《本草通玄》）。
【性味归经】
性味苦咸，凉。
①《本经》："味苦，微寒。"
②《吴普本草》："神农、桐君、雷公、扁鹊：苦，无毒。岐伯：咸。李氏：寒。"
③《药品化义》："味微苦微咸略甘，性凉。"
归经入肺、肾经。
①《药类法象》："足少阴肾经。"
②《雷公炮制药性解》："入心、肺、肾三经。"
③《本草新编》："入脾、肾、胃三经。"
【功能主治】
滋阴，降火，除烦，解毒。治热病伤阴，舌绎烦渴，发斑，骨蒸劳热，夜寐不宁，自汗盗汗，津伤便秘，吐血衄血，咽喉肿痛，痈肿，瘰疬，温毒发斑、目赤、白喉、疮毒。
①《本经》："主腹中寒热积聚，女子产乳余疾，补肾气，令人明目。"
②《别录》："主暴中风，伤寒身热，支满狂邪，忽忽不知人，温疟洒洒，血瘕下寒血，除胸中气，下水，止烦渴，散颈下核、痈肿、心腹痛、坚症，定五藏。"
③《药性论》："能治暴结热，主热风头痛，伤寒劳复，散瘤瘿瘰疬。"
④《日华子本草》："治头风热毒游风，补虚劳损，心惊烦躁，劣乏骨蒸，传尸邪气，止健忘，消肿毒。"
⑤《医学启源》："治心懊憹烦而不得眠，心神颠倒欲绝，血滞小便不利。"
⑥《品汇精要》："消咽喉之肿，泻无根之火。"
⑦《本草纲目》："滋阴降火，解斑毒，利咽喉，通小便血滞。"
⑧《本草正义》："疗胸膈心肺热邪，清膀胱肝肾热结。疗风热之咽痛，泄肝阳之目赤，止自汗盗汗，治吐血衄血。"
【用法用量】
内服：煎汤，3～5钱；或入丸，散。外用：捣敷或研末调敷。
【注意】
脾胃有湿及脾虚便溏者忌服。
①《雷公炮炙论》："使用时勿令犯铜，饵之噎人喉，丧人目。"
②《本草经集注》："恶黄耆、干姜、火枣、山茱萸。反黎芦。"
③《本草经疏》："血少目昏，停饮寒热，支满，血虚腹痛，髀虚泄泻，并不宜服。"
④《医林纂要》："虚寒则忌。"
【相关论述】
1.张元素：玄参，乃枢机之剂，管领诸气上下，肃清而不浊，风药中多用之。故《活人书》玄参升麻汤，治汗下吐后毒不散，则知为肃清枢机之剂。以此论之，治空中氤氲之气，无根之火，以玄参为圣药。
2.《本草纲目》：肾水受伤，真阴失守，孤阳无根，发为火病，法宜壮水以制火，故玄参与地黄同功。其消瘰疬亦是散火，刘守真言结核是火病。
3.《本草正》：玄参，此物味苦而甘，苦能清火，甘能滋阴，以其味甘，故降性亦缓。《本草》言其惟入肾经，而不知其尤走肺脏，故能退无根浮游之火，散周身痰结热痈。
4.《药品化义》：戴人谓肾本寒，虚则热。如纵欲耗精，真阴亏损，致虚火上炎，以玄参滋阴抑火。凡头疼、热毒、耳鸣、咽痛、喉风、瘰疬、伤寒阳毒、心下懊憹，皆无根浮游之火为患，此有清上澈下之功。凡治肾虚，大有分别，肾之经虚则寒而湿，宜温补之；肾之脏虚则热而燥，宜凉补之；独此凉润滋肾，功胜知、柏，特为肾脏君药。
5.《玉楸药解》：玄参，清金补水，凡疮疡热痛，胸膈燥渴，溲便红涩，膀胱癃闭之证俱善。清肺与陈皮、杏仁同服，利水合茯苓、泽泻同服。
6.《本草正义》：玄参，禀至阴之性，专主热病，味苦则泄降下行，故能治脏腑热结等证。味又辛而微咸，故直走血分而通血瘀。亦能外行于经隧，而消散热结之痈肿。寒而不峻，润而不腻，性情与知、柏、生地近似，而较为和缓，流弊差轻。玄参赋禀阴寒，能退邪热，而究非滋益之品。《别录》所称补虚益精等辞，已觉言之过甚，乃《日华》竟称其补劳损，而景岳直谓其甘能滋阴，濒湖且谓与地黄同功，俗医遂用之于阴虚劳怯，则无根之火岂宜迎头直折，速其熄灭？且当时并不显见其害，甚且浮游之火受其遏抑，而咳呛等证，亦或少少见瘥，昧者方且归功于滋阴降火，而不知一线生阳，已渐消灭，从此不可救疗矣。此阴柔之害，与肆用知、柏者相等，则滋阴二字误之也。疗胸膈心肺热邪，清膀胱肝肾热结。疗风热之咽痛，泄肝阳之目赤，止自汗盗汗，治吐血衄血。
7.《医学衷中参西录》：玄参，味甘微苦，性凉多液，原为清补肾经之药。又能入肺以清肺家烁热，解毒消火，最宜于肺病结核，肺热咳嗽。《本经》谓其治产乳余疾，因其性凉而不寒，又善滋阴，且兼有补性，故产后血虚生热及产后寒温诸症，热入阳明者，用之最宜。愚生平治产后外感实热，其重者用白虎加人参汤，以玄参代方中知母，其轻者用拙拟滋阴清胃汤（玄参两半，当归三钱，生杭芍四钱，茅根三钱，甘草钱半）亦可治愈。诚以产后忌用凉药，而既有外感实热，又不得不以凉药清之，惟石膏与玄参，《本经》皆明载治产乳，故敢放胆用之。然石膏又必加人参以铺之，又不敢与知母并用。至滋阴清胃汤中重用玄参，亦必以四物汤中归、芍辅之，此所谓小心放胆并行不悖也。《本经》又谓玄参能明目，诚以肝窍于目，玄参能益水以滋肝木，故能明目。且目之所以能视者，在瞳子中神水充足，神水固肾之精华外现者也，以玄参与柏实、枸杞并用，以治肝肾虚而生热，视物不了了者，恒有捷效也。又外感大热已退，其人真阴亏损，舌干无津，胃液消耗，口苦懒食者，愚恒用玄参两许，加潞党参二、三钱，连服数剂自愈。《本经》：主腹中寒热积聚，女子产乳余疾，补肾气，令人明目。
8.《别录》：生暴中风，伤寒身热，支满狂邪，忽忽不知人，温疟洒洒，血瘕下寒血，除胸中气，下水，止烦渴，散颈下核、痈肿、心腹痛、坚症，定五藏。
9.《药性论》：能治暴结热，主热风头痛，伤寒劳复，散瘤瘿瘰疬。
10.《日华子本草》：治头风热毒游风，补虚劳损，心惊烦躁，劣乏骨蒸，传尸邪气，止健忘，消肿毒。
11.《医学启源》：治心懊憹烦而不得眠，心神颠倒欲绝，血滞小便不利。
12.《品汇精要》：消咽喉之肿，泻无根之火。
13.《本草纲目》：滋阴降火，解斑毒，利咽喉，通小便血滞。
༄༅།།ཁྲོ་བོའི་རྒྱལ་པོ་རྨེ་བརྩེགས་ལ་བསྟོད་པའི་སྔགས།།
【 忿 怒 王 秽 迹 讚 咒 】
རྒྱ་གར་སྐད་དུ།། ཀྲོ་ངྷ་བྷུར་ཀུ་མ་ཀུ་ཊ་རཱ་ཛ་སྟྲོ་ཏྲ་མནྟ།།梵言：过打普姑马 古打 拉杂 卓打曼打བོད་སྐད་དུ།། ཁྲོ་བོའི་རྒྱལ་པོ་རྨེ་བརྩེགས་ལ་བསྟོད་པའི་སྔགས།།藏言：绰卫 接博 则拉 兑贝阿
༄༅།།དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ།།贡 秋 松 拉 恰 差 洛敬 礼 最 上 三 宝
ཨོཾ་བྷུར་ཀཾུ་མ་ཧཱ་པྲཱ་ཎཱ་ཡ། བྷུར་ཙི་བྷུར་ཀི་བི་མ་ནཱ་སི།ཨུ་ཙུ་སྨ་ཀྲོ་དྷ་ཧཱུྃ་ཧཱུྃ་ཕཊ་ཕཊ་སྭཱ་ཧཱ།།嗡 普尔公 摩哈布喇努雅普尔吉普尔给 微摩那悉 乌究斯摩哥啰特 吽吽 坡著坡著 莎哈
ཕྱག་འཚལ་ཕྱག་འཚལ་བསྟོད།།
恰察恰察恰察对 敬礼敬礼恭敬礼
ཁྲོ་ལ་ཁྲོས་བས་ཁྲོ་བོ་ཆེ།།
错拉错拉伯窝切 忿中最忿大忿怒
སངས་རྒྱས་སྔར་སངས་རྒྱས།།
桑杰桑杰昂桑杰 佛陀佛陀昔佛陀
ཆོས་སྐུ་ལོངས་སྐུ་སྤྲུལ་པའི་སྐུ།།
却古龙古朱被古 法身报身幻化身
རྨེ་བརྩེགས་ཞེས་བྱ་བདག་ཕྱག་འཚལ།།
密积谢佳打洽查 秽积金刚我赞礼
བསྐལ་བའི་མེ་ལྟར་འབར་དབུས་ན།།
嘎拉密打巴玉那 如尽劫火炽然中
པདྨ་ཉི་ཟླའི་གདན་ལ་བཞུགས།།
贝玛宁喋喋拉休 莲华日轮座垫上
ལྗང་ནག་ཆེན་པོ་རྨ་བ་ཅན།།
假那千波灭瓦千 庞大身形颜色绿
ཞལ་གསུམ་པ་ལ་ཕྱག་དྲུག་སྟེ།།
霞松巴拉洽突喋 三脸六手秽具足
གཡས་དཀར་གཡོན་དམར་དབུས་ལྗང་བ།།
叶嘎云马育将瓦 右白左红中色绿
སྤྱན་གསུམ་འཇིགས་པའི་མཆེ་བ་གཙིག།
贝松及伯千瓦即 三目可畏獠牙吱
མི་གཙང་བདུད་རྩི་སྨན་བཞིན་གསོལ།།
玉脏土及面辛收 不净能如甘露食
གཡས་པ་རྡོ་རྗེ་རལ་གྲོ་བསྣམས།།
月巴多节拉地南 右持金刚杵及剑
གཡོན་པ་ཞགས་བ་ལྕགས་ཀྱུའོ།།
原巴下巴假纠我 左持圈索及铁钩
ཐ་མ་སྡིགས་མཛུབ་ཐུགས་ཀར་བསྣོལ།།
踏马的足土嘎糯 末手期克印当胸
སྨེ་གཙང་མེད་པའི་ལས་དག་བརྩོན།།
灭脏灭巴列打尊 由精勤净业无垢
གདུག་པ་སྤྲུལ་གྱིས་དབུ་ལུས་བརྒྱན།།
度八足机屋律简 以毒龙蛇饰身手
འཇིགས་སྔང་མེད་པར་བརྟུལ་ཞུགས་སྤྱོད།།
及打灭巴度修节 无有怖畏修苦行
ཁྲོ་རྒྱལ་ཁྱོད་ལ་ཕྱག་འཚལ་བསྟོད།།
错嘉却拉恰差对 忿怒王前我敬礼
མི་གཙང་བ་ནི་གཙང་པར་མཛད།།
密脏瓦列脏瓦炸 其不洁者全清净
ཁྲོ་རྒྱལ་ཁྱོད་ལ་ཕྱག་འཚལ་བསྟོད།།
错嘉却拉恰差对 忿怒王前我敬礼
འཇིགས་པ་ཀུན་ལས་སྐྱོབ་པར་མཛད།།
却巴昆列绝八作 由惊怖中作救度
ཁྲོ་རྒྱལ་ཁྱོད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ།།
错嘉却拉恰差对 忿怒王前我敬礼
ནད་དང་རིམས་ལས་སྲུང་བར་མཛད།།
密档仁列松瓦这 诸病流疫作救祜
ཁྲོ་རྒྱལ་ཁྱོད་ལ་ཕྱག་འཚལ་བསྟོད།།
错嘉却拉恰差对 忿怒王前我敬礼
མི་གཙང་ཟས་དང་མི་གཙང་གོས།།
密脏协当密脏过 不净食与不净衣
ཐམས་ཅད་སེལ་བར་བྱེད་པའི་མཆོག།
汤喋谢瓦节八就 一切治疗中最胜
ལྷ་དང་ཀླུ་དང་གའོད་སྦྱིན་གདོན།།
拉当路当路今敦 诸天诸龙夜叉魔
ཐམས་ཅད་མ་ལུས་དགའ་བར་མཛད།།
汤杰马虑嘎瓦这 悉令欢喜尽无余
ནད་དང་རིམས་དང་དལ་གཡམས་རྣམས།།
涅当仁当打养囊 流行疾病诸疠症
བསྲུང་བའི་ལས་མཛད་ཕྱག་འཚལ་བསྟོད།།
松为列这恰查对 作守护业我敬赞
བདག་ལ་སྲུང་བ་མཛད་དུ་གསོལ།།
打拉松就扎都索 敬祈为我作守护
མི་གཙང་བ་རྣམས་གཙང་བར་མཛད།།
密脏八南脏瓦这 诸不净者皆清净
སྨེ་བ་རྣམས་ནི་མིང་སྨེར་མཛད།།
密灭瓦南名扬这 令秽清洁名秽积
ལྕི་བ་རྣམས་ནི་ཡང་བར་མཛད།།
计瓦南泥美瓦这 令诸严重转成轻
དོག་བ་ཡང་པ་མཛད་ལ་བསྟོད།།
多巴杨瓦这拉对 宽严相济我敬礼
ཁྲོ་བོའི་རྒྱལ་པོ་སྨེ་བརྩེགས་ཁྱེད།།
错威电波密扎给 秽积忿怒诸王前
སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱིས་བྱིན་གྱིས་བརླབས།།
桑杰贡机今节拉 一切诸佛齐摄受
གང་དག་ཁྱོད་ལ་མོས་བརྟེན་རྣམས།།
刚打却拉密敦南 若有于汝皈敬众
ལུས་བདེ་སེམས་བདེ་དབང་པོ་དག།
虑喋森喋翁波喋 身寂语寂诸根寂
པདག་པའི་ལྷ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ།།
喋威拉拉恰查对 于寂静天前敬礼
ལུས་བདེ་སེམས་བདེ་དབང་པོ་དག།
虑打森打翁波打 身净语净诸根净
གདྭང་བའི་ལྷ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ།།
打伯拉拉恰查对 于梵净天前敬礼
ལུས་དྭང་སེམས་དྭང་དབང་པོ་དྭང།།
虑打森打翁波打 身净语净诸根净
གཙང།གཙང་བའི་ལྷ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ།
脏威拉拉恰查对 于净居天前敬礼
ལུས་དྭང་སེམས་དྭང་དབང་པོ་དྭང།།
虑当森打翁波当 身净语净诸根净
དྭང་བའི་ལྷ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ།།
档威打拉恰查对 于明清天前敬礼
ལུས་གསལ་སེམས་གསལ་དབང་པོ་གསལ།།
虑萨森萨嗡波萨 身明语明诸根明
གསལ་བའི་ལྷ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ།།
萨威打拉恰查对 于光明天前敬礼
ལྷ་ཀླུ་ཡི་དྭགས་འདྲེ་སྲིན་སོགས།།
拉路依打得森说 天龙恶鬼妖魔等
གནོད་སྦྱིན་འབྱུང་པོས་འདི་ཐོས་ན།།
虐金窘波的脱南 药叉部多若闻此
སྡུག་བསྔལ་ཞི་ནས་བདེ་བར་འགྱུར།།
东阿西内喋瓦救 息诸痛苦转安乐
གངས་རྒྱུད་བཞིན་དུ་དཀར་བར་འགྱུར།།
刚居辛度嘎瓦就 犹如雪片悉皆白
ཤེལ་དཀར་བཞིན་དུ་གཙང་བར་འགྱུར།།
谢嘎辛度脏瓦就 犹如水晶悉净明
མེ་ལོང་བཞིན་དུགསལ་བར་འགྱུར།།
灭龙辛都萨瓦就 犹如明镜悉明澈
ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་དྭང་བར་འགྱུར།།
南喀辛都当瓦救 犹如虚空悉朗照
ས་དང་མཁའ་ལ་འཁོར་པ་ཡི།།
萨当喀拉廓巴伊 地与虚空诸居者
ལྷ་ཀླུ་ལ་སོགས་སྡེ་བརྒྱད་ཀུན།།
拉路拉索跌给昆 诸天龙魔八部众
དགེ་བའི་བསམ་པས་འཁོད་འགྱུར་ཏེ།།
给威森巴客就喋 以良善心齐安住
གཞན་ལ་གནོད་ཞི་བར་མཛོད།།
贤拉马路昔瓦作 不毁于他令安静
ཁྲོ་བོའི་རྒྱལ་པོ་སྨེ་བརྩེགས་ལ་བསྟོད་པའི་སྔགས་སོ།།忿 怒 王 秽 迹 赞 咒 竟
༄༅།།སརྦ་མངྒ་ལཾ།།一 切 吉 祥
【 忿 怒 王 秽 迹 讚 咒 】
རྒྱ་གར་སྐད་དུ།། ཀྲོ་ངྷ་བྷུར་ཀུ་མ་ཀུ་ཊ་རཱ་ཛ་སྟྲོ་ཏྲ་མནྟ།།梵言：过打普姑马 古打 拉杂 卓打曼打བོད་སྐད་དུ།། ཁྲོ་བོའི་རྒྱལ་པོ་རྨེ་བརྩེགས་ལ་བསྟོད་པའི་སྔགས།།藏言：绰卫 接博 则拉 兑贝阿
༄༅།།དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ།།贡 秋 松 拉 恰 差 洛敬 礼 最 上 三 宝
ཨོཾ་བྷུར་ཀཾུ་མ་ཧཱ་པྲཱ་ཎཱ་ཡ། བྷུར་ཙི་བྷུར་ཀི་བི་མ་ནཱ་སི།ཨུ་ཙུ་སྨ་ཀྲོ་དྷ་ཧཱུྃ་ཧཱུྃ་ཕཊ་ཕཊ་སྭཱ་ཧཱ།།嗡 普尔公 摩哈布喇努雅普尔吉普尔给 微摩那悉 乌究斯摩哥啰特 吽吽 坡著坡著 莎哈
ཕྱག་འཚལ་ཕྱག་འཚལ་བསྟོད།།
恰察恰察恰察对 敬礼敬礼恭敬礼
ཁྲོ་ལ་ཁྲོས་བས་ཁྲོ་བོ་ཆེ།།
错拉错拉伯窝切 忿中最忿大忿怒
སངས་རྒྱས་སྔར་སངས་རྒྱས།།
桑杰桑杰昂桑杰 佛陀佛陀昔佛陀
ཆོས་སྐུ་ལོངས་སྐུ་སྤྲུལ་པའི་སྐུ།།
却古龙古朱被古 法身报身幻化身
རྨེ་བརྩེགས་ཞེས་བྱ་བདག་ཕྱག་འཚལ།།
密积谢佳打洽查 秽积金刚我赞礼
བསྐལ་བའི་མེ་ལྟར་འབར་དབུས་ན།།
嘎拉密打巴玉那 如尽劫火炽然中
པདྨ་ཉི་ཟླའི་གདན་ལ་བཞུགས།།
贝玛宁喋喋拉休 莲华日轮座垫上
ལྗང་ནག་ཆེན་པོ་རྨ་བ་ཅན།།
假那千波灭瓦千 庞大身形颜色绿
ཞལ་གསུམ་པ་ལ་ཕྱག་དྲུག་སྟེ།།
霞松巴拉洽突喋 三脸六手秽具足
གཡས་དཀར་གཡོན་དམར་དབུས་ལྗང་བ།།
叶嘎云马育将瓦 右白左红中色绿
སྤྱན་གསུམ་འཇིགས་པའི་མཆེ་བ་གཙིག།
贝松及伯千瓦即 三目可畏獠牙吱
མི་གཙང་བདུད་རྩི་སྨན་བཞིན་གསོལ།།
玉脏土及面辛收 不净能如甘露食
གཡས་པ་རྡོ་རྗེ་རལ་གྲོ་བསྣམས།།
月巴多节拉地南 右持金刚杵及剑
གཡོན་པ་ཞགས་བ་ལྕགས་ཀྱུའོ།།
原巴下巴假纠我 左持圈索及铁钩
ཐ་མ་སྡིགས་མཛུབ་ཐུགས་ཀར་བསྣོལ།།
踏马的足土嘎糯 末手期克印当胸
སྨེ་གཙང་མེད་པའི་ལས་དག་བརྩོན།།
灭脏灭巴列打尊 由精勤净业无垢
གདུག་པ་སྤྲུལ་གྱིས་དབུ་ལུས་བརྒྱན།།
度八足机屋律简 以毒龙蛇饰身手
འཇིགས་སྔང་མེད་པར་བརྟུལ་ཞུགས་སྤྱོད།།
及打灭巴度修节 无有怖畏修苦行
ཁྲོ་རྒྱལ་ཁྱོད་ལ་ཕྱག་འཚལ་བསྟོད།།
错嘉却拉恰差对 忿怒王前我敬礼
མི་གཙང་བ་ནི་གཙང་པར་མཛད།།
密脏瓦列脏瓦炸 其不洁者全清净
ཁྲོ་རྒྱལ་ཁྱོད་ལ་ཕྱག་འཚལ་བསྟོད།།
错嘉却拉恰差对 忿怒王前我敬礼
འཇིགས་པ་ཀུན་ལས་སྐྱོབ་པར་མཛད།།
却巴昆列绝八作 由惊怖中作救度
ཁྲོ་རྒྱལ་ཁྱོད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ།།
错嘉却拉恰差对 忿怒王前我敬礼
ནད་དང་རིམས་ལས་སྲུང་བར་མཛད།།
密档仁列松瓦这 诸病流疫作救祜
ཁྲོ་རྒྱལ་ཁྱོད་ལ་ཕྱག་འཚལ་བསྟོད།།
错嘉却拉恰差对 忿怒王前我敬礼
མི་གཙང་ཟས་དང་མི་གཙང་གོས།།
密脏协当密脏过 不净食与不净衣
ཐམས་ཅད་སེལ་བར་བྱེད་པའི་མཆོག།
汤喋谢瓦节八就 一切治疗中最胜
ལྷ་དང་ཀླུ་དང་གའོད་སྦྱིན་གདོན།།
拉当路当路今敦 诸天诸龙夜叉魔
ཐམས་ཅད་མ་ལུས་དགའ་བར་མཛད།།
汤杰马虑嘎瓦这 悉令欢喜尽无余
ནད་དང་རིམས་དང་དལ་གཡམས་རྣམས།།
涅当仁当打养囊 流行疾病诸疠症
བསྲུང་བའི་ལས་མཛད་ཕྱག་འཚལ་བསྟོད།།
松为列这恰查对 作守护业我敬赞
བདག་ལ་སྲུང་བ་མཛད་དུ་གསོལ།།
打拉松就扎都索 敬祈为我作守护
མི་གཙང་བ་རྣམས་གཙང་བར་མཛད།།
密脏八南脏瓦这 诸不净者皆清净
སྨེ་བ་རྣམས་ནི་མིང་སྨེར་མཛད།།
密灭瓦南名扬这 令秽清洁名秽积
ལྕི་བ་རྣམས་ནི་ཡང་བར་མཛད།།
计瓦南泥美瓦这 令诸严重转成轻
དོག་བ་ཡང་པ་མཛད་ལ་བསྟོད།།
多巴杨瓦这拉对 宽严相济我敬礼
ཁྲོ་བོའི་རྒྱལ་པོ་སྨེ་བརྩེགས་ཁྱེད།།
错威电波密扎给 秽积忿怒诸王前
སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱིས་བྱིན་གྱིས་བརླབས།།
桑杰贡机今节拉 一切诸佛齐摄受
གང་དག་ཁྱོད་ལ་མོས་བརྟེན་རྣམས།།
刚打却拉密敦南 若有于汝皈敬众
ལུས་བདེ་སེམས་བདེ་དབང་པོ་དག།
虑喋森喋翁波喋 身寂语寂诸根寂
པདག་པའི་ལྷ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ།།
喋威拉拉恰查对 于寂静天前敬礼
ལུས་བདེ་སེམས་བདེ་དབང་པོ་དག།
虑打森打翁波打 身净语净诸根净
གདྭང་བའི་ལྷ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ།།
打伯拉拉恰查对 于梵净天前敬礼
ལུས་དྭང་སེམས་དྭང་དབང་པོ་དྭང།།
虑打森打翁波打 身净语净诸根净
གཙང།གཙང་བའི་ལྷ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ།
脏威拉拉恰查对 于净居天前敬礼
ལུས་དྭང་སེམས་དྭང་དབང་པོ་དྭང།།
虑当森打翁波当 身净语净诸根净
དྭང་བའི་ལྷ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ།།
档威打拉恰查对 于明清天前敬礼
ལུས་གསལ་སེམས་གསལ་དབང་པོ་གསལ།།
虑萨森萨嗡波萨 身明语明诸根明
གསལ་བའི་ལྷ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ།།
萨威打拉恰查对 于光明天前敬礼
ལྷ་ཀླུ་ཡི་དྭགས་འདྲེ་སྲིན་སོགས།།
拉路依打得森说 天龙恶鬼妖魔等
གནོད་སྦྱིན་འབྱུང་པོས་འདི་ཐོས་ན།།
虐金窘波的脱南 药叉部多若闻此
སྡུག་བསྔལ་ཞི་ནས་བདེ་བར་འགྱུར།།
东阿西内喋瓦救 息诸痛苦转安乐
གངས་རྒྱུད་བཞིན་དུ་དཀར་བར་འགྱུར།།
刚居辛度嘎瓦就 犹如雪片悉皆白
ཤེལ་དཀར་བཞིན་དུ་གཙང་བར་འགྱུར།།
谢嘎辛度脏瓦就 犹如水晶悉净明
མེ་ལོང་བཞིན་དུགསལ་བར་འགྱུར།།
灭龙辛都萨瓦就 犹如明镜悉明澈
ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་དྭང་བར་འགྱུར།།
南喀辛都当瓦救 犹如虚空悉朗照
ས་དང་མཁའ་ལ་འཁོར་པ་ཡི།།
萨当喀拉廓巴伊 地与虚空诸居者
ལྷ་ཀླུ་ལ་སོགས་སྡེ་བརྒྱད་ཀུན།།
拉路拉索跌给昆 诸天龙魔八部众
དགེ་བའི་བསམ་པས་འཁོད་འགྱུར་ཏེ།།
给威森巴客就喋 以良善心齐安住
གཞན་ལ་གནོད་ཞི་བར་མཛོད།།
贤拉马路昔瓦作 不毁于他令安静
ཁྲོ་བོའི་རྒྱལ་པོ་སྨེ་བརྩེགས་ལ་བསྟོད་པའི་སྔགས་སོ།།忿 怒 王 秽 迹 赞 咒 竟
༄༅།།སརྦ་མངྒ་ལཾ།།一 切 吉 祥
✋热门推荐