ད་ནས་སྙིང་པོའི་ལྷ་ཆོས་བྱེད་པར་བྱ།
《修行教言》
རྩོམ་པ་པོ། མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ།
根登群佩尊者 著
索达吉堪布 译
ད་ནས་སྙིང་པོ་ལྷ་ཆོས་བྱེད་པར་བྱ
གང་ལ་བརྟེན་ན་བསླུ་བ་མ་མཆིས་པའི།།
སྐྱབས་གནས་རིན་ཆེན་གསུམ་གྱི་ཐུགས་རྗེའི་མཐུས།།
དོན་མེད་འཁོར་བའི་འཕྲུལ་སྣང་ཀུན་ཞི་ནས།།
བློ་སྣ་ཆོས་ལ་ཕྱོགས་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས།
依彼永时无有欺惑者，
怙主三宝大悲之妙力，
无义轮回迷现息灭已，
祈祷加持心趋入妙法。
ཅི་ལ་བསམས་ཀྱང་འཇིག་རྟེན་བྱ་གཞག་ལ།།
ཡང་སྒོས་སྙིང་པོ་ཏིལ་ཙམ་མི་འདུག་པས།།
ཡུན་ཐུང་ཚེ་འདིའི་བློ་སྣ་བསྒྱུར་བྱས་ཏེ།།
ད་ནས་སྙིང་པོའི་ལྷ་ཆོས་བྱེད་པར་བྱ།།
如何思维尘世之琐事，
无有芝麻毫许之实义，
短暂此生心当急剧转，
虔诚勤修精藏胜妙法。
དར་མའི་ན་ཚོད་དབྱར་གྱི་མེ་ཏོག་ཙམ།།
མཛེས་པའི་བཀྲག་མདངས་དགུན་གྱི་འཇའ་ཚོན་ཙམ།།
མི་ཡི་ཚེ་ལ་ཡུན་ལོང་མི་འདུག་པས།།
ད་ནི་སྙིང་པོའི་ལྷ་ཆོས་བྱེད་པར་བྱ།།
妙龄韶华宛如夏日英，
昳丽娇容瞬若冬时虹，
此生寿数短促不久长，
今当勤修精藏胜妙法。
སྡུག་བའི་དུས་སུ་སྐྱིད་པའི་ཐབས་ལ་རེ།།
སྐྱིད་པའི་དུས་སུ་སྡུག་བསྔལ་ཡོང་གིས་དོགས།།
རེ་དོགས་འཕྲང་ལས་ཐར་དུས་མི་འདུག་པས།།
ད་ནི་སྙིང་པོའི་ལྷ་ཆོས་བྱེད་པར་བྱ།།
苦时希求幸福之良方，
悦时担忧愁苦之临降，
永无逃离希忧险关时，
今当勤修精藏胜妙法。
གཅེས་པར་བསྐྱངས་ཀྱང་ནད་དང་གཅོང་གི་གཞི།།
རྒྱན་གྱིས་མཛེས་ཀྱང་མི་གཙང་རང་བཞིན་ཉིད།།
མི་རྟག་ལུས་ལ་སྙིང་པོ་མི་འདུག་པས།།
ད་ནི་སྙིང་པོའི་ལྷ་ཆོས་བྱེད་པར་བྱ།།
珍爱护持疾病沉疴因，
修饰装扮不净之本性，
无常之身无丝毫实质，
今当勤修精藏胜妙法。
ཕྱུག་པོ་ཕྱུག་པོའི་ས་ནས་སྡུག་གཏམ་བྱེད།།
དབུལ་པོ་དབུལ་པོའི་ས་ནས་སྨྲེ་ངག་འདོན།།
མི་རེའི་སེམས་ལ་སྡུག་བསྔལ་ཁུར་པོ་རེ།།
འཁོར་བའི་གནས་ན་བདེ་བའི་སྐབས་མ་མཆིས།།
大亨身处富位尚抱怨，
穷汉身处贫地也呻吟，
每人皆为痛苦包袱累，
轮回之中永无愉悦时。
སྤྱིར་ན་ཕྱི་རོལ་བདེ་སྡུག་སྣང་བ་ཀུན།།
རང་གི་སེམས་ཉིད་གཅིག་པོའི་ཆོ་འཕྲུལ་ཏེ།།
ནང་གི་གཟུགས་བརྙན་ཕྱི་རུ་འཆར་བ་ལས།།
ཕྱི་ཡི་རྣམ་པ་ཚུར་ལ་འོངས་པ་མིན།།
总之外境苦乐之显现，
皆为自心奇特之幻变，
内心影像如实而外现，
外之显像非能入内心。
དེ་ལྟར་ལེགས་པར་གོ་ནས་དཔྱད་པ་ཡིས།།
ཀུན་གཞི་སེམས་ཀྱི་རྩ་བ་ཆོད་པའི་ཚེ།།
སྣང་བའི་ན་བུན་འདི་ཡི་ཕ་རོལ་ན།།
ཆོས་ཉིད་དོན་གྱི་ནམ་མཁའ་དངོས་སུ་བཞུགས།།
通晓彼等如理而思择，
心根阿赖耶之断绝时，
迷乱现境雾霭烟云外，
真实具足法性义虚空。
ཡོད་ཅེས་བྱ་བ་འདི་ཡང་བཅོས་མ་སྟེ།།
མེད་ཅེས་བྱ་བ་འདི་ཡང་བཅོས་མ་ཉིད།།
དེ་འདྲའི་བཅོས་མ་ཀུན་གྱིས་མ་བསླད་པ།།
སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཡིན།།
所谓之有假立非真实，
所谓之无亦具虚幻性，
彼等一切假立无杂染，
心性本为圆满正等觉。
ཡིན་མིན་རྣམ་རྟོག་ཆུ་ཡི་གཉེར་མ་བཞིན།།
གཅིག་རྗེས་གཅིག་གིས་མཐུད་དེ་འགྲོ་བ་འདི།།
གཏོད་མེད་ངང་དུ་ལྷོད་ཀྱིས་ཞིགས་པའི་ཚེ།།
ཆོས་དབྱིངས་གདོད་མའི་རྒྱ་མཚོར་སླེབས་པ་ལགས།།
是非妄念如水之涟漪，
频频泛起此等之众生，
无缘之中自然安住时，
趋至法界本始之大海。
མདོར་ན་སྣང་བ་སེམས་ཀྱི་ཆོ་འཕྲུལ་ཏེ།།
སེམས་ནི་སྟོང་པ་གཞི་མེད་རྩ་བྲལ་ཉིད།།
གཞི་མེད་ཆོས་ལ་བདག་ཏུ་བཟུང་བ་ཡིས།།
ཁྱོད་དང་ང་ཡང་འཁོར་བའི་གནས་སུ་འཁྱམས།།
总之境现乃为心幻化，
心则本空无基而离根，
无基之法执为我所故，
汝吾长时漂流轮回中。
དེ་ནི་སྣང་བའི་རྗེས་སུ་མ་འབྲང་བར།།
སྣང་མཁན་ཁོ་ལ་ཅེར་གྱིས་བལྟས་པའི་ཚེ།།
བརྗོད་དུ་མེད་པའི་རང་ངོ་མཐོང་འགྱུར་པས།།
སངས་རྒྱས་ཐོབ་པའི་ལམ་དེ་ཐག་མི་རིང་།།
自此当不追随外境转，
无散直视自心之当下，
现见无可言说心自性，
则获佛果道路不遥远。
དེ་ལྟར་རྩ་གསུམ་ལྷ་ཡི་བྱིན་རླབས་ཀྱིས།།
མྱུར་དུ་རང་སེམས་སྟོང་བའི་རྩད་ཆོད་དེ།།
ཀ་དག་རྫོགས་པ་ཆེན་པོའི་རྒྱལ་ས་ནས།།
མཐའ་མེད་འགྲོ་བའི་དོན་ཆེན་བྱེད་པར་ཤོག།
依彼三根本尊之加持，
愿能迅速证悟大空性，
获得本净大圆满王位，
利益无边无际之众生。
《修行教言》
རྩོམ་པ་པོ། མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ།
根登群佩尊者 著
索达吉堪布 译
ད་ནས་སྙིང་པོ་ལྷ་ཆོས་བྱེད་པར་བྱ
གང་ལ་བརྟེན་ན་བསླུ་བ་མ་མཆིས་པའི།།
སྐྱབས་གནས་རིན་ཆེན་གསུམ་གྱི་ཐུགས་རྗེའི་མཐུས།།
དོན་མེད་འཁོར་བའི་འཕྲུལ་སྣང་ཀུན་ཞི་ནས།།
བློ་སྣ་ཆོས་ལ་ཕྱོགས་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས།
依彼永时无有欺惑者，
怙主三宝大悲之妙力，
无义轮回迷现息灭已，
祈祷加持心趋入妙法。
ཅི་ལ་བསམས་ཀྱང་འཇིག་རྟེན་བྱ་གཞག་ལ།།
ཡང་སྒོས་སྙིང་པོ་ཏིལ་ཙམ་མི་འདུག་པས།།
ཡུན་ཐུང་ཚེ་འདིའི་བློ་སྣ་བསྒྱུར་བྱས་ཏེ།།
ད་ནས་སྙིང་པོའི་ལྷ་ཆོས་བྱེད་པར་བྱ།།
如何思维尘世之琐事，
无有芝麻毫许之实义，
短暂此生心当急剧转，
虔诚勤修精藏胜妙法。
དར་མའི་ན་ཚོད་དབྱར་གྱི་མེ་ཏོག་ཙམ།།
མཛེས་པའི་བཀྲག་མདངས་དགུན་གྱི་འཇའ་ཚོན་ཙམ།།
མི་ཡི་ཚེ་ལ་ཡུན་ལོང་མི་འདུག་པས།།
ད་ནི་སྙིང་པོའི་ལྷ་ཆོས་བྱེད་པར་བྱ།།
妙龄韶华宛如夏日英，
昳丽娇容瞬若冬时虹，
此生寿数短促不久长，
今当勤修精藏胜妙法。
སྡུག་བའི་དུས་སུ་སྐྱིད་པའི་ཐབས་ལ་རེ།།
སྐྱིད་པའི་དུས་སུ་སྡུག་བསྔལ་ཡོང་གིས་དོགས།།
རེ་དོགས་འཕྲང་ལས་ཐར་དུས་མི་འདུག་པས།།
ད་ནི་སྙིང་པོའི་ལྷ་ཆོས་བྱེད་པར་བྱ།།
苦时希求幸福之良方，
悦时担忧愁苦之临降，
永无逃离希忧险关时，
今当勤修精藏胜妙法。
གཅེས་པར་བསྐྱངས་ཀྱང་ནད་དང་གཅོང་གི་གཞི།།
རྒྱན་གྱིས་མཛེས་ཀྱང་མི་གཙང་རང་བཞིན་ཉིད།།
མི་རྟག་ལུས་ལ་སྙིང་པོ་མི་འདུག་པས།།
ད་ནི་སྙིང་པོའི་ལྷ་ཆོས་བྱེད་པར་བྱ།།
珍爱护持疾病沉疴因，
修饰装扮不净之本性，
无常之身无丝毫实质，
今当勤修精藏胜妙法。
ཕྱུག་པོ་ཕྱུག་པོའི་ས་ནས་སྡུག་གཏམ་བྱེད།།
དབུལ་པོ་དབུལ་པོའི་ས་ནས་སྨྲེ་ངག་འདོན།།
མི་རེའི་སེམས་ལ་སྡུག་བསྔལ་ཁུར་པོ་རེ།།
འཁོར་བའི་གནས་ན་བདེ་བའི་སྐབས་མ་མཆིས།།
大亨身处富位尚抱怨，
穷汉身处贫地也呻吟，
每人皆为痛苦包袱累，
轮回之中永无愉悦时。
སྤྱིར་ན་ཕྱི་རོལ་བདེ་སྡུག་སྣང་བ་ཀུན།།
རང་གི་སེམས་ཉིད་གཅིག་པོའི་ཆོ་འཕྲུལ་ཏེ།།
ནང་གི་གཟུགས་བརྙན་ཕྱི་རུ་འཆར་བ་ལས།།
ཕྱི་ཡི་རྣམ་པ་ཚུར་ལ་འོངས་པ་མིན།།
总之外境苦乐之显现，
皆为自心奇特之幻变，
内心影像如实而外现，
外之显像非能入内心。
དེ་ལྟར་ལེགས་པར་གོ་ནས་དཔྱད་པ་ཡིས།།
ཀུན་གཞི་སེམས་ཀྱི་རྩ་བ་ཆོད་པའི་ཚེ།།
སྣང་བའི་ན་བུན་འདི་ཡི་ཕ་རོལ་ན།།
ཆོས་ཉིད་དོན་གྱི་ནམ་མཁའ་དངོས་སུ་བཞུགས།།
通晓彼等如理而思择，
心根阿赖耶之断绝时，
迷乱现境雾霭烟云外，
真实具足法性义虚空。
ཡོད་ཅེས་བྱ་བ་འདི་ཡང་བཅོས་མ་སྟེ།།
མེད་ཅེས་བྱ་བ་འདི་ཡང་བཅོས་མ་ཉིད།།
དེ་འདྲའི་བཅོས་མ་ཀུན་གྱིས་མ་བསླད་པ།།
སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཡིན།།
所谓之有假立非真实，
所谓之无亦具虚幻性，
彼等一切假立无杂染，
心性本为圆满正等觉。
ཡིན་མིན་རྣམ་རྟོག་ཆུ་ཡི་གཉེར་མ་བཞིན།།
གཅིག་རྗེས་གཅིག་གིས་མཐུད་དེ་འགྲོ་བ་འདི།།
གཏོད་མེད་ངང་དུ་ལྷོད་ཀྱིས་ཞིགས་པའི་ཚེ།།
ཆོས་དབྱིངས་གདོད་མའི་རྒྱ་མཚོར་སླེབས་པ་ལགས།།
是非妄念如水之涟漪，
频频泛起此等之众生，
无缘之中自然安住时，
趋至法界本始之大海。
མདོར་ན་སྣང་བ་སེམས་ཀྱི་ཆོ་འཕྲུལ་ཏེ།།
སེམས་ནི་སྟོང་པ་གཞི་མེད་རྩ་བྲལ་ཉིད།།
གཞི་མེད་ཆོས་ལ་བདག་ཏུ་བཟུང་བ་ཡིས།།
ཁྱོད་དང་ང་ཡང་འཁོར་བའི་གནས་སུ་འཁྱམས།།
总之境现乃为心幻化，
心则本空无基而离根，
无基之法执为我所故，
汝吾长时漂流轮回中。
དེ་ནི་སྣང་བའི་རྗེས་སུ་མ་འབྲང་བར།།
སྣང་མཁན་ཁོ་ལ་ཅེར་གྱིས་བལྟས་པའི་ཚེ།།
བརྗོད་དུ་མེད་པའི་རང་ངོ་མཐོང་འགྱུར་པས།།
སངས་རྒྱས་ཐོབ་པའི་ལམ་དེ་ཐག་མི་རིང་།།
自此当不追随外境转，
无散直视自心之当下，
现见无可言说心自性，
则获佛果道路不遥远。
དེ་ལྟར་རྩ་གསུམ་ལྷ་ཡི་བྱིན་རླབས་ཀྱིས།།
མྱུར་དུ་རང་སེམས་སྟོང་བའི་རྩད་ཆོད་དེ།།
ཀ་དག་རྫོགས་པ་ཆེན་པོའི་རྒྱལ་ས་ནས།།
མཐའ་མེད་འགྲོ་བའི་དོན་ཆེན་བྱེད་པར་ཤོག།
依彼三根本尊之加持，
愿能迅速证悟大空性，
获得本净大圆满王位，
利益无边无际之众生。
རྩོམ་པ་པོ། མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ།
根登群佩尊者 著
མཁན་པོ་བསོད་དར་རྒྱས་ཀྱིས་བསྒྱུར།
索达吉堪布 译
གང་ལ་བརྟེན་ན་བསླུ་བ་མ་མཆིས་པའི།།
སྐྱབས་གནས་རིན་ཆེན་གསུམ་གྱི་ཐུགས་རྗེའི་མཐུས།།
དོན་མེད་འཁོར་བའི་འཕྲུལ་སྣང་ཀུན་ཞི་ནས།།
བློ་སྣ་ཆོས་ལ་ཕྱོགས་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས།
依彼永时无有欺惑者，
怙主三宝大悲之妙力，
无义轮回迷现息灭已，
祈祷加持心趋入妙法。
ཅི་ལ་བསམས་ཀྱང་འཇིག་རྟེན་བྱ་གཞག་ལ།།
ཡང་སྒོས་སྙིང་པོ་ཏིལ་ཙམ་མི་འདུག་པས།།
ཡུན་ཐུང་ཚེ་འདིའི་བློ་སྣ་བསྒྱུར་བྱས་ཏེ།།
ད་ནས་སྙིང་པོའི་ལྷ་ཆོས་བྱེད་པར་བྱ།།
如何思维尘世之琐事，
无有芝麻毫许之实义，
短暂此生心当急剧转，
虔诚勤修精藏胜妙法。
དར་མའི་ན་ཚོད་དབྱར་གྱི་མེ་ཏོག་ཙམ།།
མཛེས་པའི་བཀྲག་མདངས་དགུན་གྱི་འཇའ་ཚོན་ཙམ།།
མི་ཡི་ཚེ་ལ་ཡུན་ལོང་མི་འདུག་པས།།
ད་ནི་སྙིང་པོའི་ལྷ་ཆོས་བྱེད་པར་བྱ།།
妙龄韶华宛如夏日英，
昳丽娇容瞬若冬时虹，
此生寿数短促不久长，
今当勤修精藏胜妙法。
སྡུག་བའི་དུས་སུ་སྐྱིད་པའི་ཐབས་ལ་རེ།།
སྐྱིད་པའི་དུས་སུ་སྡུག་བསྔལ་ཡོང་གིས་དོགས།།
རེ་དོགས་འཕྲང་ལས་ཐར་དུས་མི་འདུག་པས།།
ད་ནི་སྙིང་པོའི་ལྷ་ཆོས་བྱེད་པར་བྱ།།
苦时希求幸福之良方，
悦时担忧愁苦之临降，
永无逃离希忧险关时，
今当勤修精藏胜妙法。
གཅེས་པར་བསྐྱངས་ཀྱང་ནད་དང་གཅོང་གི་གཞི།།
རྒྱན་གྱིས་མཛེས་ཀྱང་མི་གཙང་རང་བཞིན་ཉིད།།
མི་རྟག་ལུས་ལ་སྙིང་པོ་མི་འདུག་པས།།
ད་ནི་སྙིང་པོའི་ལྷ་ཆོས་བྱེད་པར་བྱ།།
珍爱护持疾病沉疴因，
修饰装扮不净之本性，
无常之身无丝毫实质，
今当勤修精藏胜妙法。
ཕྱུག་པོ་ཕྱུག་པོའི་ས་ནས་སྡུག་གཏམ་བྱེད།།
དབུལ་པོ་དབུལ་པོའི་ས་ནས་སྨྲེ་ངག་འདོན།།
མི་རེའི་སེམས་ལ་སྡུག་བསྔལ་ཁུར་པོ་རེ།།
འཁོར་བའི་གནས་ན་བདེ་བའི་སྐབས་མ་མཆིས།།
大亨身处富位尚抱怨，
穷汉身处贫地也呻吟，
每人皆为痛苦包袱累，
轮回之中永无愉悦时。
སྤྱིར་ན་ཕྱི་རོལ་བདེ་སྡུག་སྣང་བ་ཀུན།།
རང་གི་སེམས་ཉིད་གཅིག་པོའི་ཆོ་འཕྲུལ་ཏེ།།
ནང་གི་གཟུགས་བརྙན་ཕྱི་རུ་འཆར་བ་ལས།།
ཕྱི་ཡི་རྣམ་པ་ཚུར་ལ་འོངས་པ་མིན།།
总之外境苦乐之显现，
皆为自心奇特之幻变，
内心影像如实而外现，
外之显像非能入内心。
དེ་ལྟར་ལེགས་པར་གོ་ནས་དཔྱད་པ་ཡིས།།
ཀུན་གཞི་སེམས་ཀྱི་རྩ་བ་ཆོད་པའི་ཚེ།།
སྣང་བའི་ན་བུན་འདི་ཡི་ཕ་རོལ་ན།།
ཆོས་ཉིད་དོན་གྱི་ནམ་མཁའ་དངོས་སུ་བཞུགས།།
通晓彼等如理而思择，
心根阿赖耶之断绝时，
迷乱现境雾霭烟云外，
真实具足法性义虚空。
ཡོད་ཅེས་བྱ་བ་འདི་ཡང་བཅོས་མ་སྟེ།།
མེད་ཅེས་བྱ་བ་འདི་ཡང་བཅོས་མ་ཉིད།།
དེ་འདྲའི་བཅོས་མ་ཀུན་གྱིས་མ་བསླད་པ།།
སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཡིན།།
所谓之有假立非真实，
所谓之无亦具虚幻性，
彼等一切假立无杂染，
心性本为圆满正等觉。
ཡིན་མིན་རྣམ་རྟོག་ཆུ་ཡི་གཉེར་མ་བཞིན།།
གཅིག་རྗེས་གཅིག་གིས་མཐུད་དེ་འགྲོ་བ་འདི།།
གཏོད་མེད་ངང་དུ་ལྷོད་ཀྱིས་ཞིགས་པའི་ཚེ།།
ཆོས་དབྱིངས་གདོད་མའི་རྒྱ་མཚོར་སླེབས་པ་ལགས།།
是非妄念如水之涟漪，
频频泛起此等之众生，
无缘之中自然安住时，
趋至法界本始之大海。
མདོར་ན་སྣང་བ་སེམས་ཀྱི་ཆོ་འཕྲུལ་ཏེ།།
སེམས་ནི་སྟོང་པ་གཞི་མེད་རྩ་བྲལ་ཉིད།།
གཞི་མེད་ཆོས་ལ་བདག་ཏུ་བཟུང་བ་ཡིས།།
ཁྱོད་དང་ང་ཡང་འཁོར་བའི་གནས་སུ་འཁྱམས།།
总之境现乃为心幻化，
心则本空无基而离根，
无基之法执为我所故，
汝吾长时漂流轮回中。
དེ་ནི་སྣང་བའི་རྗེས་སུ་མ་འབྲང་བར།།
སྣང་མཁན་ཁོ་ལ་ཅེར་གྱིས་བལྟས་པའི་ཚེ།།
བརྗོད་དུ་མེད་པའི་རང་ངོ་མཐོང་འགྱུར་པས།།
སངས་རྒྱས་ཐོབ་པའི་ལམ་དེ་ཐག་མི་རིང་།།
自此当不追随外境转，
无散直视自心之当下，
现见无可言说心自性，
则获佛果道路不遥远。
དེ་ལྟར་རྩ་གསུམ་ལྷ་ཡི་བྱིན་རླབས་ཀྱིས།།
མྱུར་དུ་རང་སེམས་སྟོང་བའི་རྩད་ཆོད་དེ།།
ཀ་དག་རྫོགས་པ་ཆེན་པོའི་རྒྱལ་ས་ནས།།
མཐའ་མེད་འགྲོ་བའི་དོན་ཆེན་བྱེད་པར་ཤོག།
依彼三根本尊之加持，
愿能迅速证悟大空性，
获得本净大圆满王位，
利益无边无际之众生。
根登群佩尊者 著
མཁན་པོ་བསོད་དར་རྒྱས་ཀྱིས་བསྒྱུར།
索达吉堪布 译
གང་ལ་བརྟེན་ན་བསླུ་བ་མ་མཆིས་པའི།།
སྐྱབས་གནས་རིན་ཆེན་གསུམ་གྱི་ཐུགས་རྗེའི་མཐུས།།
དོན་མེད་འཁོར་བའི་འཕྲུལ་སྣང་ཀུན་ཞི་ནས།།
བློ་སྣ་ཆོས་ལ་ཕྱོགས་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས།
依彼永时无有欺惑者，
怙主三宝大悲之妙力，
无义轮回迷现息灭已，
祈祷加持心趋入妙法。
ཅི་ལ་བསམས་ཀྱང་འཇིག་རྟེན་བྱ་གཞག་ལ།།
ཡང་སྒོས་སྙིང་པོ་ཏིལ་ཙམ་མི་འདུག་པས།།
ཡུན་ཐུང་ཚེ་འདིའི་བློ་སྣ་བསྒྱུར་བྱས་ཏེ།།
ད་ནས་སྙིང་པོའི་ལྷ་ཆོས་བྱེད་པར་བྱ།།
如何思维尘世之琐事，
无有芝麻毫许之实义，
短暂此生心当急剧转，
虔诚勤修精藏胜妙法。
དར་མའི་ན་ཚོད་དབྱར་གྱི་མེ་ཏོག་ཙམ།།
མཛེས་པའི་བཀྲག་མདངས་དགུན་གྱི་འཇའ་ཚོན་ཙམ།།
མི་ཡི་ཚེ་ལ་ཡུན་ལོང་མི་འདུག་པས།།
ད་ནི་སྙིང་པོའི་ལྷ་ཆོས་བྱེད་པར་བྱ།།
妙龄韶华宛如夏日英，
昳丽娇容瞬若冬时虹，
此生寿数短促不久长，
今当勤修精藏胜妙法。
སྡུག་བའི་དུས་སུ་སྐྱིད་པའི་ཐབས་ལ་རེ།།
སྐྱིད་པའི་དུས་སུ་སྡུག་བསྔལ་ཡོང་གིས་དོགས།།
རེ་དོགས་འཕྲང་ལས་ཐར་དུས་མི་འདུག་པས།།
ད་ནི་སྙིང་པོའི་ལྷ་ཆོས་བྱེད་པར་བྱ།།
苦时希求幸福之良方，
悦时担忧愁苦之临降，
永无逃离希忧险关时，
今当勤修精藏胜妙法。
གཅེས་པར་བསྐྱངས་ཀྱང་ནད་དང་གཅོང་གི་གཞི།།
རྒྱན་གྱིས་མཛེས་ཀྱང་མི་གཙང་རང་བཞིན་ཉིད།།
མི་རྟག་ལུས་ལ་སྙིང་པོ་མི་འདུག་པས།།
ད་ནི་སྙིང་པོའི་ལྷ་ཆོས་བྱེད་པར་བྱ།།
珍爱护持疾病沉疴因，
修饰装扮不净之本性，
无常之身无丝毫实质，
今当勤修精藏胜妙法。
ཕྱུག་པོ་ཕྱུག་པོའི་ས་ནས་སྡུག་གཏམ་བྱེད།།
དབུལ་པོ་དབུལ་པོའི་ས་ནས་སྨྲེ་ངག་འདོན།།
མི་རེའི་སེམས་ལ་སྡུག་བསྔལ་ཁུར་པོ་རེ།།
འཁོར་བའི་གནས་ན་བདེ་བའི་སྐབས་མ་མཆིས།།
大亨身处富位尚抱怨，
穷汉身处贫地也呻吟，
每人皆为痛苦包袱累，
轮回之中永无愉悦时。
སྤྱིར་ན་ཕྱི་རོལ་བདེ་སྡུག་སྣང་བ་ཀུན།།
རང་གི་སེམས་ཉིད་གཅིག་པོའི་ཆོ་འཕྲུལ་ཏེ།།
ནང་གི་གཟུགས་བརྙན་ཕྱི་རུ་འཆར་བ་ལས།།
ཕྱི་ཡི་རྣམ་པ་ཚུར་ལ་འོངས་པ་མིན།།
总之外境苦乐之显现，
皆为自心奇特之幻变，
内心影像如实而外现，
外之显像非能入内心。
དེ་ལྟར་ལེགས་པར་གོ་ནས་དཔྱད་པ་ཡིས།།
ཀུན་གཞི་སེམས་ཀྱི་རྩ་བ་ཆོད་པའི་ཚེ།།
སྣང་བའི་ན་བུན་འདི་ཡི་ཕ་རོལ་ན།།
ཆོས་ཉིད་དོན་གྱི་ནམ་མཁའ་དངོས་སུ་བཞུགས།།
通晓彼等如理而思择，
心根阿赖耶之断绝时，
迷乱现境雾霭烟云外，
真实具足法性义虚空。
ཡོད་ཅེས་བྱ་བ་འདི་ཡང་བཅོས་མ་སྟེ།།
མེད་ཅེས་བྱ་བ་འདི་ཡང་བཅོས་མ་ཉིད།།
དེ་འདྲའི་བཅོས་མ་ཀུན་གྱིས་མ་བསླད་པ།།
སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཡིན།།
所谓之有假立非真实，
所谓之无亦具虚幻性，
彼等一切假立无杂染，
心性本为圆满正等觉。
ཡིན་མིན་རྣམ་རྟོག་ཆུ་ཡི་གཉེར་མ་བཞིན།།
གཅིག་རྗེས་གཅིག་གིས་མཐུད་དེ་འགྲོ་བ་འདི།།
གཏོད་མེད་ངང་དུ་ལྷོད་ཀྱིས་ཞིགས་པའི་ཚེ།།
ཆོས་དབྱིངས་གདོད་མའི་རྒྱ་མཚོར་སླེབས་པ་ལགས།།
是非妄念如水之涟漪，
频频泛起此等之众生，
无缘之中自然安住时，
趋至法界本始之大海。
མདོར་ན་སྣང་བ་སེམས་ཀྱི་ཆོ་འཕྲུལ་ཏེ།།
སེམས་ནི་སྟོང་པ་གཞི་མེད་རྩ་བྲལ་ཉིད།།
གཞི་མེད་ཆོས་ལ་བདག་ཏུ་བཟུང་བ་ཡིས།།
ཁྱོད་དང་ང་ཡང་འཁོར་བའི་གནས་སུ་འཁྱམས།།
总之境现乃为心幻化，
心则本空无基而离根，
无基之法执为我所故，
汝吾长时漂流轮回中。
དེ་ནི་སྣང་བའི་རྗེས་སུ་མ་འབྲང་བར།།
སྣང་མཁན་ཁོ་ལ་ཅེར་གྱིས་བལྟས་པའི་ཚེ།།
བརྗོད་དུ་མེད་པའི་རང་ངོ་མཐོང་འགྱུར་པས།།
སངས་རྒྱས་ཐོབ་པའི་ལམ་དེ་ཐག་མི་རིང་།།
自此当不追随外境转，
无散直视自心之当下，
现见无可言说心自性，
则获佛果道路不遥远。
དེ་ལྟར་རྩ་གསུམ་ལྷ་ཡི་བྱིན་རླབས་ཀྱིས།།
མྱུར་དུ་རང་སེམས་སྟོང་བའི་རྩད་ཆོད་དེ།།
ཀ་དག་རྫོགས་པ་ཆེན་པོའི་རྒྱལ་ས་ནས།།
མཐའ་མེད་འགྲོ་བའི་དོན་ཆེན་བྱེད་པར་ཤོག།
依彼三根本尊之加持，
愿能迅速证悟大空性，
获得本净大圆满王位，
利益无边无际之众生。
达摩禅与般舟三昧
徐孙铭
一 、达摩禅之贡献
达摩禅对于早期中国禅宗建立的贡献，大体有三：
第一 ，以《楞伽经》和
“ 二人四行 ” 论为立宗之旨。
《楞伽经》
以 “ 佛语心晶 ” 为篇名，
即以直指如来心地为宗旨。
苏轼《楞伽经后记》说：
“《楞伽阿跋多罗宝经》，
先佛所说微妙第一真实了义，
故谓之佛语心晶。”
蒋之奇为苏拭书
《楞伽经》作序说：
“ 昔达摩西来，
既已传心印于二祖，
且云吾有《楞伽经》四卷，
亦用付汝，
即是如来心地要门，
令诸众生开示悟人。
此亦佛与禅并传，
而玄与义俱付也。”
“ 佛与禅并传，
玄与义俱付 ”，
正是以
《楞伽》传宗的达摩禅之宗旨。
第二 ，以 “ 壁观 ” 为独特的修持法门。
《景德传灯录》说：
达摩 “ 初居少林寺九年，为二祖说法，
只教曰：
外息诸缘，
内心无喘，
心如墙壁，
可以人道。”
这种
“ 面壁而坐，
终日默然，
人莫之测，
谓之壁观 ”，
即是达摩禅法之一大特色。
第三 ，以不立文字、教外别传、
师徒口耳相传为传授方祛。
“ 慧可种种说心性理道未契，
师只遮其非，
不为说无念心体。
慧可曰：
‘ 我已息诸缘。’
师曰：
‘ 莫不成断灭去否 ?’
曰：
‘ 不成断灭。’
师曰：
‘ 何以验之，
云不断灭 ?’
可曰：
‘ 了了常知，
故言之不可及。’
师曰：
‘ 此是诸佛所传心印，
更无疑也。’”
( 同上 )
这种师徒授受，
不依靠文字语言，
只凭自心 “ 了了常知 ” 的证悟，
就是达摩传宗的主要方法。
嵩山少林寺正以达摩祖师禅的诞生地为主要特色，
在中国禅宗史上写下最早、
且又最富于传奇色彩的光辉一页。
二 、达摩禅与般舟三昧之异
达摩禅究竟
与
《般舟三昧经》的禅法有无联系?
笔者认为，
二者有非常密切的联系，
且多相近、
相通之处。
《般舟三昧经》
又称
《十方现在佛悉在前立定经》，
异译为
《跋陂菩萨经》。
是阿弥陀经典中的最早文献，
“ 净土三经 ” 的最早先驱。
“ 般舟三昧 ”
作为禅定的一个法门，
主要讲在特定的时间内
( 七天七夜
或
九十天 )
经行不息，
除用食外，
步步声声念念唯在阿弥陀佛，
念佛而见十方现在佛站立面前。
这种以
《般舟三昧经》
为主要经典，
以口念阿弥陀佛而修禅定的法门，
即叫般舟三昧，
也可以叫念佛禅。
此经大约在公元1世纪前后左右编纂，
流行中土者，
前后有七个译本，
以支娄迦谶于后汉灵帝光和二年
( 179 )
10月8日于洛阳译出的
《般舟三昧经》
最有价值。
般舟三昧法门
与
达摩禅主要区别有三点：
第一 ，般舟三昧强调念佛而修禅定，
达摩禅则主张 “ 壁观 ” 而修定
《般舟三昧经》说：
“ 是菩萨用是念佛故，
当得生阿弥陀佛国
…… 用念佛故得空三昧，
如是为念佛。”
以念佛作为
“ 得空三昧 ” 的助缘，
达到 “ 生阿弥陀佛国 ” 之目的。
而达摩禅则以 “ 壁观 ” 而修定，
即《景德传灯录》所载
“ 心如墙壁，
可以人道 ”。
达摩人嵩山少林寺，
终日面壁。
时人不解其意，
称其禅法为面壁婆罗门。
他通过 “ 凝住壁观 ”，
而悟凡圣等一、
与理冥符、
寂然无为，
证悟此心即佛。
虽然念佛三昧以念佛人定而见佛，
达摩禅以
‘‘ 壁观 ”
而悟自心是佛，
在根本目的上是一致的，
而悟人之途径则有区别。
第二 ，般舟三昧主张有相观想，
达摩禅主张 “ 四念处 ” 的无相观想
《般舟三昧经》说：
“ 菩萨当作是念：
诸佛悉在前立，
当具足念诸佛端正，
悉欲逮见一一想
…… 复更作念：
佛亦不用心得，
亦不用身得，
亦不用心得佛，
亦不用色得佛。
何以故?
心者佛无心，
色者佛无色，
不用是心色，
得阿耨多罗三藐三菩提。”
念佛三昧必须从有相观想人手，
通过念佛观想诸佛立在面前，
见到诸佛妙相庄严，
同时又不执着于有相；
还说：
“ 一者自观身、
观他人身。
自观身、
观他人身者，
本无身；
二者自观痛痒，
观他人痛痒。
自观痛痒、
观他人痛痒者，
本无痛痒；
三者自观意、
观他人意。
自观意、
观他人意者，
本无意；
四者自观法、
观他人法。
自观法、
观他人法者，
本无法。”
这四种观法
( 观自身他人身、
自他痛痒、
自意他人意、
自法他人法 )，
即 “ 四念处 ”；
观身不净，
观受是苦，
观心无常，
观法无我，
是以慧观的力量，
使心安住于道法上，
使正而不邪。
而达摩禅则注重
“ 四念处 ” 的无相观想，
尤其是通过会心、
悟心而求安心，
也就是 “ 觅心不可得 ”，
而悟无常、苦、无我、不净，
从而得到解脱。
第三 ，般舟三昧以见佛为最高境界，
达摩禅则以 “ 无所见 ” 为其精髓
《般舟三昧经》说：
“ 菩萨如是持佛威神力，于三昧中立，
在所欲见何方佛，欲见即见。”
修此定而见佛是最高境界。
当然，
《经》中也反复叮咛，
见佛也不应执着，
“ 菩萨见佛不当着 ”。
而达摩禅更以
“ 无所见 ”
为见作为最高境界。
《景德传灯录》载：
达摩 “ 欲西返天竺，
乃命门人曰：
‘ 时将至矣，
汝等盍各言所得乎 ?’
时门人道副对曰：
‘ 如我所见，
不执文字，
不离文字，
而为道用。’
师曰：
‘ 汝得吾皮。’
尼总持曰：
‘ 我今所解，
如庆喜见阿佛国，
一见更不再见。’
师曰：
‘ 汝得吾肉。’
道育曰：
‘ 四大本空，
五阴非有，
而我见处，
无一法可得。’
师曰：
‘ 汝得吾骨。’
最后慧可礼拜后依位而立。
师曰：
‘ 汝得吾髓。’
乃顾慧可而告之曰：
‘ 昔如来以正法眼付迦叶大士，
展转嘱累而至于我，
我今付汝，
汝当护持。’”
这个关于修禅境界对话的传说，
实际上把修祖师禅分为四个层次：
第一层次，对于文字不离不执；
第二层次，突破禅关而顿悟；
第三层次，无一法可得；
第四层次，会心微笑。
这显然是以
无所见、
无所得、
无所悟为顿悟的最高境界。
从以上三个方面可以看出：
在修禅定的途径和方法、
观想是否有相、
修定以什么境界为高这三个方面，
般舟三昧与达摩禅是有一定区别的。
正因为如此，
传为达摩所作的
《少室六门集》
第二《破相论》
即排斥称名念佛说：
“ 诵之与念，
义理悬殊，
在口曰诵，
在心曰念。
…… 诵在口中，
即是音声之相，
执相求理，
终无是处。”
达摩之时念佛禅尚处于胚胎之中，
这不可能是达摩的思想，
但从一个侧面反映出达摩禅与般舟三昧的差异，
它还是有参考价值的。
三 、达摩禅与般舟三昧之同
然而，
从根本上讲达摩禅与般舟三昧
( 念佛禅 )
是一致的。
二者有不少相同、相通之处。
第一 ，达摩禅的 “ 理人 ”
与
念佛三昧的 “ 无所着 ” 之一致 “ 二人四行 ”，
被教内外公认为是达摩的正统思想。
其中二人的 “ 理人 ” 说：
“ 藉教悟宗，
深信众生同一真性，
客尘障故。
令舍伪归真，
凝住壁观，
无自无他，
凡圣等一，
坚住不移，
不随他教，
与道冥符，
寂然无为，
名理人也。”
达摩禅虽然不主张有相观想，
但也不排斥经教。
它借助经教，
通过一心专注地观想的
“ 凝住壁观 ”，
达到
“ 与道冥符，
寂然无为 ” 的境界，
这与般舟三昧
( 念佛禅 )
是殊途同归的。
般舟三昧虽然作 “ 有相观想 ”，
但经中反复强调不着于相：
“ 菩萨见佛、
不当着，色、痛、痒、思、想、生、死识不当着。
何以故?
着者为烧身。
见佛但当念其功德，
当索摩诃衍。”
“ 菩萨于三昧中不当有所着，
不着者疾得是三昧。”
之所以不应当执着于相，
是因为 “ 缘起性空 ” 之故：
“ 一切法本无所有，念有，因着；
无有，反言有，亦着。”
《佛印品》
第十六还连续以19个 “ 无 ” 的 “ 佛印 ” 来否定对于有相、有求的执着。
“ 何等为佛印?
所识不当行，
无所念、
无所求、
无所想、
无所着、
无所愿、
无所向生、
无所适、
无所生、
无所有、
无所取、
无所顾、
无所往、
无所得、
无所有、
无所结、
所有尽、
所欲尽、
无所从生、
无所灭、
无所坏、
无所败，
道要道本是印中。”
可见，
达摩禅之
“ 寂然无为 ”
的
“ 理人 ”
与般舟三昧的
“ 无所着 ”
精神完全一致，
都是对观想的主体以及作为观想对象的客体之否定。
第二 ，达摩禅的“ 行人 ” 与般舟三昧 “ 修四事 ” 的一致性
达摩 “ 二人四行 ” 论，
其中 “ 行人 ” 即 “ 四行 ”：
报冤行、
随缘行、
无所求行、
称法行。
报冤行，
又作报怨行，
即对于苦、穷、冤、害都能甘心忍受，无怨无悔。
随缘行，对于顺境、逆境、喜乐、得失，不喜不忧，随缘而行。
无所求行，
即舍弃一切，
无所执着，
包括舍弃自身，安心无为。
称法行，
即修布施、持戒、忍辱、精进、禅定、般若等六度，自利利他。
这都是针对怨憎会、爱别离、求不得苦等八苦而提出的修定解脱法门。
般舟三昧主张：
“ 用念佛故得空三昧 ”，
“ 持是行法故，
致三昧便得三昧，
现在诸佛悉在前立。”
又主张持 “ 四事 ” 疾得三昧：
“ 菩萨有四事疾得是三昧。
何等为四?
一者不信余道；
二者断爱欲；
三者如法行；
四者无所贪生，
是为四。
菩萨疾得是三昧。”
这 “ 四事 ” 中，
“ 如法行 ”
相当于达摩禅的 “ 称法行 ”；
“ 无所贪生 ”，
相当于
“ 无所求行 ”；
“ 断爱欲 ”
相当于
“ 随缘行 ”；
“ 不信余道 ” 以及 “
不自说身善，
亦不说他人恶，
若有骂者，
若有刑者，
亦不得恚，
亦不得恨，
亦不得懈 ”，
则与 “ 报怨行 ” 相近。
可见，
达摩
“ 四行 ”
与般舟三昧
“ 四事 ”
是大体一致，
非常相近的。
第三 ，达摩 “ 觅心了不可得 ”
与
般舟三昧
“ 是法无所有，本无 ” 相通
徐孙铭
一 、达摩禅之贡献
达摩禅对于早期中国禅宗建立的贡献，大体有三：
第一 ，以《楞伽经》和
“ 二人四行 ” 论为立宗之旨。
《楞伽经》
以 “ 佛语心晶 ” 为篇名，
即以直指如来心地为宗旨。
苏轼《楞伽经后记》说：
“《楞伽阿跋多罗宝经》，
先佛所说微妙第一真实了义，
故谓之佛语心晶。”
蒋之奇为苏拭书
《楞伽经》作序说：
“ 昔达摩西来，
既已传心印于二祖，
且云吾有《楞伽经》四卷，
亦用付汝，
即是如来心地要门，
令诸众生开示悟人。
此亦佛与禅并传，
而玄与义俱付也。”
“ 佛与禅并传，
玄与义俱付 ”，
正是以
《楞伽》传宗的达摩禅之宗旨。
第二 ，以 “ 壁观 ” 为独特的修持法门。
《景德传灯录》说：
达摩 “ 初居少林寺九年，为二祖说法，
只教曰：
外息诸缘，
内心无喘，
心如墙壁，
可以人道。”
这种
“ 面壁而坐，
终日默然，
人莫之测，
谓之壁观 ”，
即是达摩禅法之一大特色。
第三 ，以不立文字、教外别传、
师徒口耳相传为传授方祛。
“ 慧可种种说心性理道未契，
师只遮其非，
不为说无念心体。
慧可曰：
‘ 我已息诸缘。’
师曰：
‘ 莫不成断灭去否 ?’
曰：
‘ 不成断灭。’
师曰：
‘ 何以验之，
云不断灭 ?’
可曰：
‘ 了了常知，
故言之不可及。’
师曰：
‘ 此是诸佛所传心印，
更无疑也。’”
( 同上 )
这种师徒授受，
不依靠文字语言，
只凭自心 “ 了了常知 ” 的证悟，
就是达摩传宗的主要方法。
嵩山少林寺正以达摩祖师禅的诞生地为主要特色，
在中国禅宗史上写下最早、
且又最富于传奇色彩的光辉一页。
二 、达摩禅与般舟三昧之异
达摩禅究竟
与
《般舟三昧经》的禅法有无联系?
笔者认为，
二者有非常密切的联系，
且多相近、
相通之处。
《般舟三昧经》
又称
《十方现在佛悉在前立定经》，
异译为
《跋陂菩萨经》。
是阿弥陀经典中的最早文献，
“ 净土三经 ” 的最早先驱。
“ 般舟三昧 ”
作为禅定的一个法门，
主要讲在特定的时间内
( 七天七夜
或
九十天 )
经行不息，
除用食外，
步步声声念念唯在阿弥陀佛，
念佛而见十方现在佛站立面前。
这种以
《般舟三昧经》
为主要经典，
以口念阿弥陀佛而修禅定的法门，
即叫般舟三昧，
也可以叫念佛禅。
此经大约在公元1世纪前后左右编纂，
流行中土者，
前后有七个译本，
以支娄迦谶于后汉灵帝光和二年
( 179 )
10月8日于洛阳译出的
《般舟三昧经》
最有价值。
般舟三昧法门
与
达摩禅主要区别有三点：
第一 ，般舟三昧强调念佛而修禅定，
达摩禅则主张 “ 壁观 ” 而修定
《般舟三昧经》说：
“ 是菩萨用是念佛故，
当得生阿弥陀佛国
…… 用念佛故得空三昧，
如是为念佛。”
以念佛作为
“ 得空三昧 ” 的助缘，
达到 “ 生阿弥陀佛国 ” 之目的。
而达摩禅则以 “ 壁观 ” 而修定，
即《景德传灯录》所载
“ 心如墙壁，
可以人道 ”。
达摩人嵩山少林寺，
终日面壁。
时人不解其意，
称其禅法为面壁婆罗门。
他通过 “ 凝住壁观 ”，
而悟凡圣等一、
与理冥符、
寂然无为，
证悟此心即佛。
虽然念佛三昧以念佛人定而见佛，
达摩禅以
‘‘ 壁观 ”
而悟自心是佛，
在根本目的上是一致的，
而悟人之途径则有区别。
第二 ，般舟三昧主张有相观想，
达摩禅主张 “ 四念处 ” 的无相观想
《般舟三昧经》说：
“ 菩萨当作是念：
诸佛悉在前立，
当具足念诸佛端正，
悉欲逮见一一想
…… 复更作念：
佛亦不用心得，
亦不用身得，
亦不用心得佛，
亦不用色得佛。
何以故?
心者佛无心，
色者佛无色，
不用是心色，
得阿耨多罗三藐三菩提。”
念佛三昧必须从有相观想人手，
通过念佛观想诸佛立在面前，
见到诸佛妙相庄严，
同时又不执着于有相；
还说：
“ 一者自观身、
观他人身。
自观身、
观他人身者，
本无身；
二者自观痛痒，
观他人痛痒。
自观痛痒、
观他人痛痒者，
本无痛痒；
三者自观意、
观他人意。
自观意、
观他人意者，
本无意；
四者自观法、
观他人法。
自观法、
观他人法者，
本无法。”
这四种观法
( 观自身他人身、
自他痛痒、
自意他人意、
自法他人法 )，
即 “ 四念处 ”；
观身不净，
观受是苦，
观心无常，
观法无我，
是以慧观的力量，
使心安住于道法上，
使正而不邪。
而达摩禅则注重
“ 四念处 ” 的无相观想，
尤其是通过会心、
悟心而求安心，
也就是 “ 觅心不可得 ”，
而悟无常、苦、无我、不净，
从而得到解脱。
第三 ，般舟三昧以见佛为最高境界，
达摩禅则以 “ 无所见 ” 为其精髓
《般舟三昧经》说：
“ 菩萨如是持佛威神力，于三昧中立，
在所欲见何方佛，欲见即见。”
修此定而见佛是最高境界。
当然，
《经》中也反复叮咛，
见佛也不应执着，
“ 菩萨见佛不当着 ”。
而达摩禅更以
“ 无所见 ”
为见作为最高境界。
《景德传灯录》载：
达摩 “ 欲西返天竺，
乃命门人曰：
‘ 时将至矣，
汝等盍各言所得乎 ?’
时门人道副对曰：
‘ 如我所见，
不执文字，
不离文字，
而为道用。’
师曰：
‘ 汝得吾皮。’
尼总持曰：
‘ 我今所解，
如庆喜见阿佛国，
一见更不再见。’
师曰：
‘ 汝得吾肉。’
道育曰：
‘ 四大本空，
五阴非有，
而我见处，
无一法可得。’
师曰：
‘ 汝得吾骨。’
最后慧可礼拜后依位而立。
师曰：
‘ 汝得吾髓。’
乃顾慧可而告之曰：
‘ 昔如来以正法眼付迦叶大士，
展转嘱累而至于我，
我今付汝，
汝当护持。’”
这个关于修禅境界对话的传说，
实际上把修祖师禅分为四个层次：
第一层次，对于文字不离不执；
第二层次，突破禅关而顿悟；
第三层次，无一法可得；
第四层次，会心微笑。
这显然是以
无所见、
无所得、
无所悟为顿悟的最高境界。
从以上三个方面可以看出：
在修禅定的途径和方法、
观想是否有相、
修定以什么境界为高这三个方面，
般舟三昧与达摩禅是有一定区别的。
正因为如此，
传为达摩所作的
《少室六门集》
第二《破相论》
即排斥称名念佛说：
“ 诵之与念，
义理悬殊，
在口曰诵，
在心曰念。
…… 诵在口中，
即是音声之相，
执相求理，
终无是处。”
达摩之时念佛禅尚处于胚胎之中，
这不可能是达摩的思想，
但从一个侧面反映出达摩禅与般舟三昧的差异，
它还是有参考价值的。
三 、达摩禅与般舟三昧之同
然而，
从根本上讲达摩禅与般舟三昧
( 念佛禅 )
是一致的。
二者有不少相同、相通之处。
第一 ，达摩禅的 “ 理人 ”
与
念佛三昧的 “ 无所着 ” 之一致 “ 二人四行 ”，
被教内外公认为是达摩的正统思想。
其中二人的 “ 理人 ” 说：
“ 藉教悟宗，
深信众生同一真性，
客尘障故。
令舍伪归真，
凝住壁观，
无自无他，
凡圣等一，
坚住不移，
不随他教，
与道冥符，
寂然无为，
名理人也。”
达摩禅虽然不主张有相观想，
但也不排斥经教。
它借助经教，
通过一心专注地观想的
“ 凝住壁观 ”，
达到
“ 与道冥符，
寂然无为 ” 的境界，
这与般舟三昧
( 念佛禅 )
是殊途同归的。
般舟三昧虽然作 “ 有相观想 ”，
但经中反复强调不着于相：
“ 菩萨见佛、
不当着，色、痛、痒、思、想、生、死识不当着。
何以故?
着者为烧身。
见佛但当念其功德，
当索摩诃衍。”
“ 菩萨于三昧中不当有所着，
不着者疾得是三昧。”
之所以不应当执着于相，
是因为 “ 缘起性空 ” 之故：
“ 一切法本无所有，念有，因着；
无有，反言有，亦着。”
《佛印品》
第十六还连续以19个 “ 无 ” 的 “ 佛印 ” 来否定对于有相、有求的执着。
“ 何等为佛印?
所识不当行，
无所念、
无所求、
无所想、
无所着、
无所愿、
无所向生、
无所适、
无所生、
无所有、
无所取、
无所顾、
无所往、
无所得、
无所有、
无所结、
所有尽、
所欲尽、
无所从生、
无所灭、
无所坏、
无所败，
道要道本是印中。”
可见，
达摩禅之
“ 寂然无为 ”
的
“ 理人 ”
与般舟三昧的
“ 无所着 ”
精神完全一致，
都是对观想的主体以及作为观想对象的客体之否定。
第二 ，达摩禅的“ 行人 ” 与般舟三昧 “ 修四事 ” 的一致性
达摩 “ 二人四行 ” 论，
其中 “ 行人 ” 即 “ 四行 ”：
报冤行、
随缘行、
无所求行、
称法行。
报冤行，
又作报怨行，
即对于苦、穷、冤、害都能甘心忍受，无怨无悔。
随缘行，对于顺境、逆境、喜乐、得失，不喜不忧，随缘而行。
无所求行，
即舍弃一切，
无所执着，
包括舍弃自身，安心无为。
称法行，
即修布施、持戒、忍辱、精进、禅定、般若等六度，自利利他。
这都是针对怨憎会、爱别离、求不得苦等八苦而提出的修定解脱法门。
般舟三昧主张：
“ 用念佛故得空三昧 ”，
“ 持是行法故，
致三昧便得三昧，
现在诸佛悉在前立。”
又主张持 “ 四事 ” 疾得三昧：
“ 菩萨有四事疾得是三昧。
何等为四?
一者不信余道；
二者断爱欲；
三者如法行；
四者无所贪生，
是为四。
菩萨疾得是三昧。”
这 “ 四事 ” 中，
“ 如法行 ”
相当于达摩禅的 “ 称法行 ”；
“ 无所贪生 ”，
相当于
“ 无所求行 ”；
“ 断爱欲 ”
相当于
“ 随缘行 ”；
“ 不信余道 ” 以及 “
不自说身善，
亦不说他人恶，
若有骂者，
若有刑者，
亦不得恚，
亦不得恨，
亦不得懈 ”，
则与 “ 报怨行 ” 相近。
可见，
达摩
“ 四行 ”
与般舟三昧
“ 四事 ”
是大体一致，
非常相近的。
第三 ，达摩 “ 觅心了不可得 ”
与
般舟三昧
“ 是法无所有，本无 ” 相通
✋热门推荐