གཉིས་པ་ངོ་བོ་ལ་དཔྱོད་པ་རྟེན་འབྲེལ་ཆེན་མོའི་གཏན་ཚིགས་ནི། འོ་ན་འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཇི་སྟེ་བདེན་པར་རྟོག་སྙམ་ན།

（子）二：于体性分析，大缘起因
若思维：“世间若能证实相？”

རྨོངས་པས་བདེན་པར་གང་བྱས་འདི།།
སྒྱུ་མ་ལས་ནི་ཁྱད་ཅི་ཡོད།།
སྒྱུ་མས་སྤྲུལ་པ་གང་ཡིན་དང༌།།
རྒྱུ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་གང་སྤྲུལ་པ།།

愚痴执此为谛实，别与幻化有何异？
一切幻师所幻化，依诸因缘所幻化。

དེ་ནི་གང་ནས་འོངས་གྱུར་ཅིང༌།།
གང་དུ་འགྲོ་བའང་བརྟག་པར་གྱིས།།
གང་ཞིག་གང་ནི་ཉེ་བ་ཡིས།།
མཐོང་འགྱུར་དེ་མེད་ན་མིན་པ།།

观察彼从何处生，最终又去往何处？
果由因缘聚合故，无因缘则不见果。

བཅོས་བུ་གཟུགས་བརྙན་དང་མཚུངས་པ།།
དེ་ལ་བདེན་ཉིད་ཇི་ལྟར་ཡོད།།

等同所见之影像，其中有何谛实性？

རྨོངས་པ་སྟེའི་དབང་གིས་བདེན་པར་བརྟགས་ཤིང་ཁས་བླངས་པ་གང་བྱས་པ་འདི། སྒྱུ་མ་ལས་ཏེ་མིག་འཕྲུལ་མཁན་གྱིས་བྱས་པའི་གླང་པོ་ལ་སོགས་པ་དང་ནི་ཁྱད་པར་ཅི་ཞིག་ཡོད་དེ། སྒྱུ་མ་མཁན་གྱིས་སྤྲུལ་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། རྒྱུ་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་གང་ཞིག་སྤྲུལ་པ། དེ་དག་ཐོག་མར་ནི་གང་ནས་འོངས་པར་གྱུར་ཅིང༌། མཐར་གང་དུ་འགྲོ་བའང་བརྟག་པར་གྱིས་ཤིག འབྲས་བུ་གང་ཞིག་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་གྱི་དངོས་པོ་གང་ནི་ཉེ་བ་ཡིས། མཐོང་བ་སྟེ་དམིགས་པར་འགྱུར་ལ་དེ་མེད་ན་དམིགས་པ་མིན་པ། གཞན་ལ་རག་ལས་པའི་བཅོས་བུ་མེ་ལོང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་ལ་མཐོང་བའི་གཟུགས་བརྙན་དང་མཚུངས་པ། དེ་ལ་བདེན་པ་ཉིད་ནི་ཇི་ལྟར་ཡོད། དེ་སྐད་དུ། གང་དག་རྒྱུ་ལས་འབྱུང་བ་རྣམས། །དེ་མེད་པར་ནི་ཡོད་མིན་གང༌། །དེ་རྣམས་གཟུགས་བརྙན་དང་མཚུངས་པར། །གསལ་བར་ཅི་ཡི་ཕྱིར་མི་བཞེད། །ཅེས་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །

由于愚痴无明执为谛实且承许的这些，与幻化师幻化之相等有何区别呢？幻化师所变的一切幻化，以及业因、烦恼所幻化之物，观察起初从何而来，最后去往何处？任何果均由因、缘聚合可缘，若无因、缘，则不可缘果。依他虚假等同所见圆镜中之影像般，其中有何谛实呢？如云：“从因生者众，无因则无有，彼同影像般，显明何不许？”

གསུམ་པ་འབྲས་བུ་ལ་དཔྱོད་པ་ཡོད་མེད་སྐྱེ་འགོག་ནི།

（子）三：于果上分析，破有无生因

དེ་ལྟར་ན་ཡང་རྒྱུ་ནི་ཡོད་དོ་ཞེ་ན།

若谓：“若如是，亦有因。”

དངོས་པོ་ཡོད་པར་གྱུར་པ་ལ།།
རྒྱུ་ཡིས་དགོས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད།།
འོན་ཏེ་དེ་ནི་མེད་ན་ཡང༌།།
རྒྱུ་ཡིས་དགོས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད།།

若时诸法自性有，何须复待因始生？
若时彼法自性无，彼复何须待因生？

…………(中略)…………

མེད་ཚེ་དངོས་ཡོད་སྲིད་མིན་ན།།
དངོས་པོ་ཡོད་པར་ནམ་ཞིག་འགྱུར།།
དངོས་པོ་སྐྱེས་པར་མ་གྱུར་པར།།
དངོས་མེད་དེ་ནི་འབྲལ་མི་འགྱུར།།

无时不应成实有，云何能生彼法故？
若时彼法未生起，则于无实未能离。

དངོས་མེད་དང་ནི་མ་བྲལ་ན།།
དངོས་པོ་ཡོད་པའི་སྐབས་མི་སྲིད།།
དངོས་པོའང་མེད་པར་འགྱུར་མིན་ཏེ།།
རང་བཞིན་གཉིས་སུ་ཐལ་འགྱུར་ཕྱིར།།

若时未离无实位，则不能成彼法有，
有实亦不能成无，彼自性应成二故。

དེ་ལྟར་འགག་པ་ཡོད་མིན་ཞིང༌།།
དངོས་པོའང་ཡོད་མིན་དེ་ཡི་ཕྱིར།།
འགྲོ་བ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི།།
རྟག་ཏུ་མ་སྐྱེས་མ་འགག་ཉིད།།

如无生理亦无灭，彼法亦非实有故，
是故此一切众生，恒时无生亦无灭。

འགྲོ་བ་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་སྟེ།།
རྣམ་པར་དཔྱད་ན་ཆུ་ཤིང་འདྲ།།
མྱ་ངན་འདས་དང་མ་འདས་པའང༌།།
དེ་ཉིད་དུ་ནི་ཁྱད་པར་མེད།།

众生犹如梦幻境，若加观察如芭蕉，
若涅盘若不涅盘，于此性中无差别。

…………(中略)…………

ཇི་ལྟར་དངོས་པོ་མེད་པ་དངོས་པོར་མི་འགྱུར་བ་བཞིན་དུ་དངོས་པོའང་དངོས་པོ་མེད་པར་འགྱུར་བ་མིན་ཏེ། དངོས་པོ་ཡོད་པ་གང་གི་ཚེ་དངོས་པོ་མེད་པའི་རང་བཞིན་དུ་གྱུར་ན་དེའི་ཚེ་དངོས་པོ་གཅིག་ཉིད་རང་བཞིན་གཉིས་སུ་ཐལ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །

如同无实不会变为实物般，实物亦不会成为无物。某时，若有实之物成为无实物之自性，彼时于一物之上应成立二自性故。

དེ་ལྟར་འགག་པ་ཡོད་པ་མིན་ཞིང༌། དངོས་པོའང་ཡོད་པ་མིན་པ་དེ་ཡི་ཕྱིར། འགྲོ་བ་མ་ལུས་པ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི། དུས་རྟག་ཏུ་མ་སྐྱེས་པ་དང་མ་འགག་པ་ཉིད་དེ། འགྲོ་བ་ལྔའི་འཁོར་བར་རྨི་ལམ་ལྟ་བུར་འཁོར་བ་སྟེ། དེ་ལ་རྣམ་པར་དཔྱད་ན་ཆུ་ཤིང་དང་འདྲ་བར་སྙིང་པོ་མེད་པ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་མ་སྐྱེས་པ་དང་མ་འགགས་པ་དེའི་ཕྱིར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང་མ་འདས་པའང༌། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་ནི་ཁྱད་པར་ཅི་ཡང་མེད་དོ། །

如无生理亦无灭，彼法亦非实有故。是故此一切众生，恒时无生亦无灭。五趣轮回如梦般流转，若对其进行审查，犹如芭蕉般，无有坚实。一切法不生、不灭，故涅槃亦或不涅槃，其真实性无有差别。

摘录自：གཞན་ཕན་སྣང་བ། 贤遍囊瓦 - བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་ལ་འཇུག་པ་ལས། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ལེའུ་སྟེ་དགུ་པའོ།། །།《入菩萨行论》第九品智慧（初稿待润）

大乘离文字普光明藏经
唐中天竺三藏法师地婆诃罗奉敕译
如是我闻。一时佛在王舍城耆阇崛山中，与大菩萨无量百千亿那由他数，皆是大智精进善巧，证无言法获妙辩才，是处非处不相违反，善调身心具诸解脱，常游三昧不舍大悲，惭愧为身智慧为首，多所饶益如大宝洲，了知诸法善不善相，不著文字而有言说，于真俗门洞达无碍，深明实际不住其中，善能分别而无所受，虽厌生死常护世间，周遍十方有大名称，于真妙藏寂然宴息，虽现受身永出三界，而行诸有勉济众生，平等教诲志常贤善，平等怜愍心无染著，能令自他莫不清净，成就如是无量功德。其名曰胜思惟菩萨、法震音菩萨、妙身菩萨、法辋菩萨、辩积菩萨、持地菩萨、持世菩萨、大名称菩萨、具诸辩菩萨、千容相菩萨、功德山菩萨、莲华眼菩萨、莲华面菩萨、珠髻菩萨、妙音菩萨，如是等菩萨摩诃萨，皆如童子色相端严，于此众中而为上首。
尔时观自在菩萨与恒河沙等绍尊位者诸菩萨俱。殊胜见菩萨与无央数天帝释俱。虚空藏菩萨与无量菩萨及无量四天王众俱。大势至菩萨与无量亿梵天众俱。遍吉祥菩萨与无量婇女俱。普贤菩萨、不空见菩萨、星宿王菩萨、离疑菩萨、息诸盖菩萨、药王菩萨、药上菩萨，各与无量菩萨众俱。其中亦有无量诸佛，自变其身作菩萨像。尊者舍利弗、摩诃目揵连、摩诃迦叶，如是等大阿罗汉，各与无量声闻众俱。那罗延等无量天众，乃至恒沙国土日月诸天，威光照耀悉来佛所。至佛所已。彼天威光不能复现，犹如聚墨对阎浮金。婆楼那龙王、德叉迦龙王、阿那婆达多龙王、美音乾闼婆王、无扰浊迦楼罗王、各与无量诸眷属俱，来入此会。十方世界如恒河沙所有菩萨，咸于本土启请如来，与诸四众同时到此，各持种种出过世间殊好供事，奉上于佛诸菩萨已。即于会中坐莲华座。
尔时胜思惟菩萨摩诃萨从座而起，偏袒右肩右膝著地，合掌向佛，而作是言：“世尊，我今欲请二字之义，惟愿如来垂哀见许。”
佛告胜思惟菩萨言：“善男子，欲有问者随汝意问，如来不为一众生故出现世间。为欲利益无量众生而出现耳。于是胜思惟菩萨即白佛言：“世尊，何者一法，是诸菩萨所应永离？何者一法，是诸菩萨应常护持？何者一法，是诸如来现所觉了？”佛言：“善哉善哉！善男子，汝以如来威神之力，乃能问我如是深义。谛听谛听！善思念之，当为汝说。
“善男子，有一种法菩萨应离，所谓欲贪。善男子，如是一法是诸菩萨所应永离。善男子，复有一法菩萨应离，所谓瞋怒。如是一法是诸菩萨所应永离。善男子，复有一法菩萨应离，所谓愚痴。如是一法是诸菩萨所应永离。善男子，复有一法菩萨应离，所谓我取。善男子，复有一法菩萨应离，所谓疑惑。善男子，复有一法菩萨应离，所谓憍慢。善男子，复有一法菩萨应离，所谓懈怠。善男子，复有一法菩萨应离，所谓惛眠。善男子，复有一法菩萨应离，所谓爱著。善男子，如是一法，是诸菩萨所应永离。
“善男子，汝复问我，何者一法，是诸菩萨应常护持？善男子，谓诸菩萨非己所安不加于物。若诸菩萨守护此法，即是能持诸佛如来一切禁戒。何以故？自爱身命不应杀生。自重资财不应偷盗。自护妻室不应侵他。如是等行皆名一法。善男子。若有敬顺如来语者，于此一法常当忆念。何以故？无有众生爱乐于苦，凡有所作悉求安乐。乃至菩萨求阿耨多罗三藐三菩提，亦为自他皆得乐故。善男子，以如是义我说此言。非己所安不加于物，如是一法是诸菩萨应常护持。
“善男子，如汝所问何者一法是诸如来现所觉了。善男子，无有少法是如来觉。何以故？如来觉者无所觉故。善男子，一切法无生是如来觉。一切法无灭是如来觉。一切法离二边是如来觉。一切法不实是如来觉。善男子，诸业自性是如来觉。一切法从因缘生，是如来觉。因缘之法犹如电光，是如来觉。以因缘故而有诸业，是如来觉。善男子，一切法性普光明藏，是如来觉。善男子，何故法性名普光明藏？善男子，世出世智依之以生，如母怀子故名为藏。若智生时反照其本，如是法性为般若波罗蜜之所摄藏，是故名为普光明藏。善男子，一切法如幻如焰，是如来觉。善男子，诸法实性一味解脱，是如来觉。一味解脱是即名为普光明藏。善男子，一相法是如来觉。云何一相？所谓诸法不来不去、非因非缘、不生不灭、无取无舍、不增不减。善男子，诸法自性本无所有不可为喻，非是文辞之所辩说。如是一法，是诸如来现所觉了。”
当佛说此庄严王离文字普光明藏法门之时，有十地菩萨所见微尘数众生，悉发阿耨多罗三藐三菩提心。复有如是微尘数众生，皆发声闻辟支佛心。复有如是微尘数众生，在地狱者皆得离苦生人天中。无量菩萨得入初地。无量菩萨得百千三昧。无量众生悉蒙利益无空过者。
尔时佛告罗睺罗言：“善男子，我此法要汝当受持。”说是语时，会中有九十亿菩萨摩诃萨，承佛威神即皆避座，白佛言：“世尊，我等誓当受持如来所说法要，于此娑婆国土最后时中，见有其人流通为说。”
尔时四天王白佛言：“世尊，若有能持此经典者我当拥护，令其志愿皆得满足。所以者何？能持此经是法器故。”尔时世尊，普观众会而作是言：“诸仁者，我此所说甚深方广希有法门，非诸众生有少善根而能听受。能听受者即为承事供养于我，亦为荷担无上菩提。是人当得辩才无碍。决定生于清净佛土。是人临终定得亲见阿弥陀佛菩萨大众而现在前。我今在此耆阇崛山诸菩萨众所共围绕。彼临终时亦如是见。当知是人即为已得无尽法藏。当知是人得宿命智。当知是人不堕恶道。善男子，我今说此一切世间难信之法，设有众生作五逆罪，闻是经已书持读诵为人解说，所有业障咸得消除，终不受于恶趣之苦。斯人即为诸佛菩萨之所护念，在在所生诸根具足，蒙佛灌顶五眼清净。善男子，取要言之，我见是人已成佛道。”
佛说此经已，胜思惟等一切菩萨，及诸声闻天龙八部，皆大欢喜信受奉行。

大乘离文字普光明藏经
唐中天竺三藏法师地婆诃罗奉敕译
如是我闻。一时佛在王舍城耆阇崛山中，与大菩萨无量百千亿那由他数，皆是大智精进善巧，证无言法获妙辩才，是处非处不相违反，善调身心具诸解脱，常游三昧不舍大悲，惭愧为身智慧为首，多所饶益如大宝洲，了知诸法善不善相，不著文字而有言说，于真俗门洞达无碍，深明实际不住其中，善能分别而无所受，虽厌生死常护世间，周遍十方有大名称，于真妙藏寂然宴息，虽现受身永出三界，而行诸有勉济众生，平等教诲志常贤善，平等怜愍心无染著，能令自他莫不清净，成就如是无量功德。其名曰胜思惟菩萨、法震音菩萨、妙身菩萨、法辋菩萨、辩积菩萨、持地菩萨、持世菩萨、大名称菩萨、具诸辩菩萨、千容相菩萨、功德山菩萨、莲华眼菩萨、莲华面菩萨、珠髻菩萨、妙音菩萨，如是等菩萨摩诃萨，皆如童子色相端严，于此众中而为上首。
尔时观自在菩萨与恒河沙等绍尊位者诸菩萨俱。殊胜见菩萨与无央数天帝释俱。虚空藏菩萨与无量菩萨及无量四天王众俱。大势至菩萨与无量亿梵天众俱。遍吉祥菩萨与无量婇女俱。普贤菩萨、不空见菩萨、星宿王菩萨、离疑菩萨、息诸盖菩萨、药王菩萨、药上菩萨，各与无量菩萨众俱。其中亦有无量诸佛，自变其身作菩萨像。尊者舍利弗、摩诃目揵连、摩诃迦叶，如是等大阿罗汉，各与无量声闻众俱。那罗延等无量天众，乃至恒沙国土日月诸天，威光照耀悉来佛所。至佛所已。彼天威光不能复现，犹如聚墨对阎浮金。婆楼那龙王、德叉迦龙王、阿那婆达多龙王、美音乾闼婆王、无扰浊迦楼罗王、各与无量诸眷属俱，来入此会。十方世界如恒河沙所有菩萨，咸于本土启请如来，与诸四众同时到此，各持种种出过世间殊好供事，奉上于佛诸菩萨已。即于会中坐莲华座。
尔时胜思惟菩萨摩诃萨从座而起，偏袒右肩右膝著地，合掌向佛，而作是言：“世尊，我今欲请二字之义，惟愿如来垂哀见许。”
佛告胜思惟菩萨言：“善男子，欲有问者随汝意问，如来不为一众生故出现世间。为欲利益无量众生而出现耳。于是胜思惟菩萨即白佛言：“世尊，何者一法，是诸菩萨所应永离？何者一法，是诸菩萨应常护持？何者一法，是诸如来现所觉了？”佛言：“善哉善哉！善男子，汝以如来威神之力，乃能问我如是深义。谛听谛听！善思念之，当为汝说。
“善男子，有一种法菩萨应离，所谓欲贪。善男子，如是一法是诸菩萨所应永离。善男子，复有一法菩萨应离，所谓瞋怒。如是一法是诸菩萨所应永离。善男子，复有一法菩萨应离，所谓愚痴。如是一法是诸菩萨所应永离。善男子，复有一法菩萨应离，所谓我取。善男子，复有一法菩萨应离，所谓疑惑。善男子，复有一法菩萨应离，所谓憍慢。善男子，复有一法菩萨应离，所谓懈怠。善男子，复有一法菩萨应离，所谓惛眠。善男子，复有一法菩萨应离，所谓爱著。善男子，如是一法，是诸菩萨所应永离。
“善男子，汝复问我，何者一法，是诸菩萨应常护持？善男子，谓诸菩萨非己所安不加于物。若诸菩萨守护此法，即是能持诸佛如来一切禁戒。何以故？自爱身命不应杀生。自重资财不应偷盗。自护妻室不应侵他。如是等行皆名一法。善男子。若有敬顺如来语者，于此一法常当忆念。何以故？无有众生爱乐于苦，凡有所作悉求安乐。乃至菩萨求阿耨多罗三藐三菩提，亦为自他皆得乐故。善男子，以如是义我说此言。非己所安不加于物，如是一法是诸菩萨应常护持。
“善男子，如汝所问何者一法是诸如来现所觉了。善男子，无有少法是如来觉。何以故？如来觉者无所觉故。善男子，一切法无生是如来觉。一切法无灭是如来觉。一切法离二边是如来觉。一切法不实是如来觉。善男子，诸业自性是如来觉。一切法从因缘生，是如来觉。因缘之法犹如电光，是如来觉。以因缘故而有诸业，是如来觉。善男子，一切法性普光明藏，是如来觉。善男子，何故法性名普光明藏？善男子，世出世智依之以生，如母怀子故名为藏。若智生时反照其本，如是法性为般若波罗蜜之所摄藏，是故名为普光明藏。善男子，一切法如幻如焰，是如来觉。善男子，诸法实性一味解脱，是如来觉。一味解脱是即名为普光明藏。善男子，一相法是如来觉。云何一相？所谓诸法不来不去、非因非缘、不生不灭、无取无舍、不增不减。善男子，诸法自性本无所有不可为喻，非是文辞之所辩说。如是一法，是诸如来现所觉了。”
当佛说此庄严王离文字普光明藏法门之时，有十地菩萨所见微尘数众生，悉发阿耨多罗三藐三菩提心。复有如是微尘数众生，皆发声闻辟支佛心。复有如是微尘数众生，在地狱者皆得离苦生人天中。无量菩萨得入初地。无量菩萨得百千三昧。无量众生悉蒙利益无空过者。
尔时佛告罗睺罗言：“善男子，我此法要汝当受持。”说是语时，会中有九十亿菩萨摩诃萨，承佛威神即皆避座，白佛言：“世尊，我等誓当受持如来所说法要，于此娑婆国土最后时中，见有其人流通为说。”
尔时四天王白佛言：“世尊，若有能持此经典者我当拥护，令其志愿皆得满足。所以者何？能持此经是法器故。”尔时世尊，普观众会而作是言：“诸仁者，我此所说甚深方广希有法门，非诸众生有少善根而能听受。能听受者即为承事供养于我，亦为荷担无上菩提。是人当得辩才无碍。决定生于清净佛土。是人临终定得亲见阿弥陀佛菩萨大众而现在前。我今在此耆阇崛山诸菩萨众所共围绕。彼临终时亦如是见。当知是人即为已得无尽法藏。当知是人得宿命智。当知是人不堕恶道。善男子，我今说此一切世间难信之法，设有众生作五逆罪，闻是经已书持读诵为人解说，所有业障咸得消除，终不受于恶趣之苦。斯人即为诸佛菩萨之所护念，在在所生诸根具足，蒙佛灌顶五眼清净。善男子，取要言之，我见是人已成佛道。”
佛说此经已，胜思惟等一切菩萨，及诸声闻天龙八部，皆大欢喜信受奉行。