【时光的模样】李学明
在山东书城五楼山东出版美术馆举办的“时光的模样”画展上，有一幅李学明先生的竖幅作品《此物最磨人》。我的内心被这幅画震动了一下。
此作画的是一方抄手古砚，古砚位于整幅画的下半部分，右上为篆书题款“此物最磨人”，书法一气呵成，墨色干湿浓淡变化自然丰富。左上为大片留白。画中之砚纯水墨写就，呈45度角倾斜，有一种“寓动于静”的势。砚体笔触分明，墨色轻重枯润宛宛可见，呈现出一种结实的体量感。此用笔所致。笔力到了，水墨方能出现这个效果。如此体量硕大的抄手砚稳稳当当地落在宣纸上，堂堂正正，敦厚静穆，又是那么的温柔可爱，仿佛主人刚刚用磨好的墨写完了字或画完了画，砚堂上那呈弧形运动的墨痕犹在，墨海里则是余墨，黑而重，重而透，了无火气。整件作品是在造型的基础上完成的写意，含蓄中见博大，仿佛一股饱满的元气蕴含其中，静静诉说着关于主人的人生、笔墨的故事。当我拉开距离看，忽然一惊，这哪里是一方砚，这分明是一座体型硕大稳稳当当放置在你面前的一方大鼎！
这种气息是如何产生的呢？显然，是笔墨效果所致，然而这笔墨效果从何而来？这要归于画家的笔力与控水能力。李学明先生是当今画坛有着重要影响的人物画大家，他不仅擅画，也擅书。他的书法从碑帖中来，既有金石气，又有书卷气，沉厚酣畅，落到画上，笔力到位，浑穆质朴。然而，只是笔力到了也不能出现这种艺术效果，非要文气的涵养不可。李学明不仅擅书，且擅文。他的散文笔记记录了近半个世纪以来的人生经历以及从事绘画的甘苦与体悟。我曾读过他的许多文章，有文言，亦有白话。他的文章其意趣、其风骨，因生活与艺术的持久浸润而娓娓道来，读来令人心生共鸣。他虽不以散文家自诩，然这些画余闲话既有内在的人生哲理又有美学逻辑，虽如散落的珠玉，却自成系统。
文人画，对画家第一要求即首先是个文人，而文人第一要务就是能文，没有文这个前提，断然画不好文人画。以文涵养笔墨，笔墨才有生命，画才可观。李学明先生就是这样一个人，他的文品、画品俱素朴，也俱高妙；俱深情，也俱超脱。
有了笔力，有了文气，然而这也还不够，非要归结为人格的锻造而不可。布丰说“风格即人”，放在中国文化里看，对于中国画而言，笔墨即人，一切笔墨都是人格的体现。没有人格，就没有笔墨。天赋秉性、经历经验、体悟总结、学问修养，最后都沉淀为画家的人格。因此，只讲情调、情趣是不够的，还要讲理趣，情趣理趣共同作用就会塑造出笔墨的人格，当笔墨中有了人格，笔墨才真正被赋予生命，至此才真正有了能涵养人的东西。
古人与砚的风雅故事让人遐想。咱无资格与古人攀比风雅，但我喜欢看砚、藏砚、玩砚，见到心仪的砚总是盘桓良久不忍离去，索性使劲看，把它装在心里带回来。最喜素砚。一方素砚在手，时光就会变得冷静，变得沉实，变得可观、可触、可感，似乎有了某种模样。时光有模样吗？有。用李学明先生的话说就是“其大无外，其小无内”。我觉得这句话真是妙，虽然不是那么具体，但一下子说透了，说明白了。时光是什么模样？大约就是你手执一方素砚，婆娑日影在乌黑而坚硬的砚身缓缓流淌过去的模样，那是你眼睛里的模样，更是你心里的模样。在看到摸到这个模样的同时，内心忽然升起一种悲凉之感：人生如寄、时不我待、流光可惜哉！
中国文化真是一个奇特的存在，一切都似乎是自然而然，文房四宝从它们的来历到用途再上升到文化哲学，无不顺应着自然天道：砚的硬与毛笔的软是一双辩证的存在，此其一；石之坚与水之柔是一双辩证的存在，此其二；墨的黑与宣纸的白是一双辩证的存在，此其三；砚的端正有方含蓄稳重与毛笔的八面出锋婀娜多姿又是一对辩证的存在，此其四；书写者的柔软心灵与所置身的坚硬时空又是一对辩证的存在，此其五。时光的模样，大约就在这几层“辩证的存在”里。
砚可磨墨，亦可磨人。砚越磨越薄，人却越磨越厚。生命有限，时光无情，然而这无情里又分明透着几多柔情几许深情，而在这柔情这深情里，又分明有着一种隐隐约约的凛冽的风骨蕴藏其中，让你说不清道不明。柳公权说“非人磨墨墨磨人”说的就是这个道理罢。万事一理。古人又说“文以载道”，作为文房四宝，砚是文思生发的四个维度之一，文不仅载治国平天下之道，也载艺术之道、笔墨之道、人生之道。由此看来，砚虽小，亦广大无边，可耕云种月，培植出尘之想；亦可耕耘人生播种艺术，收获人生与艺术之思。砚边随想，可无际无涯，亦可十分具体。自古及今，砚边随想造就了多少风雅传奇自是不必多说，然而只是静对着一方乌黑的素砚，在婆娑时光的流逝中看见了自己存在的模样，就是时光最真实的模样。砚边，时光雕塑了我们，同时，我们也雕塑了时光。
大凤 2021年7月22日于石头小记草堂
#国画[超话]# https://t.cn/RBS4O7q
在山东书城五楼山东出版美术馆举办的“时光的模样”画展上，有一幅李学明先生的竖幅作品《此物最磨人》。我的内心被这幅画震动了一下。
此作画的是一方抄手古砚，古砚位于整幅画的下半部分，右上为篆书题款“此物最磨人”，书法一气呵成，墨色干湿浓淡变化自然丰富。左上为大片留白。画中之砚纯水墨写就，呈45度角倾斜，有一种“寓动于静”的势。砚体笔触分明，墨色轻重枯润宛宛可见，呈现出一种结实的体量感。此用笔所致。笔力到了，水墨方能出现这个效果。如此体量硕大的抄手砚稳稳当当地落在宣纸上，堂堂正正，敦厚静穆，又是那么的温柔可爱，仿佛主人刚刚用磨好的墨写完了字或画完了画，砚堂上那呈弧形运动的墨痕犹在，墨海里则是余墨，黑而重，重而透，了无火气。整件作品是在造型的基础上完成的写意，含蓄中见博大，仿佛一股饱满的元气蕴含其中，静静诉说着关于主人的人生、笔墨的故事。当我拉开距离看，忽然一惊，这哪里是一方砚，这分明是一座体型硕大稳稳当当放置在你面前的一方大鼎！
这种气息是如何产生的呢？显然，是笔墨效果所致，然而这笔墨效果从何而来？这要归于画家的笔力与控水能力。李学明先生是当今画坛有着重要影响的人物画大家，他不仅擅画，也擅书。他的书法从碑帖中来，既有金石气，又有书卷气，沉厚酣畅，落到画上，笔力到位，浑穆质朴。然而，只是笔力到了也不能出现这种艺术效果，非要文气的涵养不可。李学明不仅擅书，且擅文。他的散文笔记记录了近半个世纪以来的人生经历以及从事绘画的甘苦与体悟。我曾读过他的许多文章，有文言，亦有白话。他的文章其意趣、其风骨，因生活与艺术的持久浸润而娓娓道来，读来令人心生共鸣。他虽不以散文家自诩，然这些画余闲话既有内在的人生哲理又有美学逻辑，虽如散落的珠玉，却自成系统。
文人画，对画家第一要求即首先是个文人，而文人第一要务就是能文，没有文这个前提，断然画不好文人画。以文涵养笔墨，笔墨才有生命，画才可观。李学明先生就是这样一个人，他的文品、画品俱素朴，也俱高妙；俱深情，也俱超脱。
有了笔力，有了文气，然而这也还不够，非要归结为人格的锻造而不可。布丰说“风格即人”，放在中国文化里看，对于中国画而言，笔墨即人，一切笔墨都是人格的体现。没有人格，就没有笔墨。天赋秉性、经历经验、体悟总结、学问修养，最后都沉淀为画家的人格。因此，只讲情调、情趣是不够的，还要讲理趣，情趣理趣共同作用就会塑造出笔墨的人格，当笔墨中有了人格，笔墨才真正被赋予生命，至此才真正有了能涵养人的东西。
古人与砚的风雅故事让人遐想。咱无资格与古人攀比风雅，但我喜欢看砚、藏砚、玩砚，见到心仪的砚总是盘桓良久不忍离去，索性使劲看，把它装在心里带回来。最喜素砚。一方素砚在手，时光就会变得冷静，变得沉实，变得可观、可触、可感，似乎有了某种模样。时光有模样吗？有。用李学明先生的话说就是“其大无外，其小无内”。我觉得这句话真是妙，虽然不是那么具体，但一下子说透了，说明白了。时光是什么模样？大约就是你手执一方素砚，婆娑日影在乌黑而坚硬的砚身缓缓流淌过去的模样，那是你眼睛里的模样，更是你心里的模样。在看到摸到这个模样的同时，内心忽然升起一种悲凉之感：人生如寄、时不我待、流光可惜哉！
中国文化真是一个奇特的存在，一切都似乎是自然而然，文房四宝从它们的来历到用途再上升到文化哲学，无不顺应着自然天道：砚的硬与毛笔的软是一双辩证的存在，此其一；石之坚与水之柔是一双辩证的存在，此其二；墨的黑与宣纸的白是一双辩证的存在，此其三；砚的端正有方含蓄稳重与毛笔的八面出锋婀娜多姿又是一对辩证的存在，此其四；书写者的柔软心灵与所置身的坚硬时空又是一对辩证的存在，此其五。时光的模样，大约就在这几层“辩证的存在”里。
砚可磨墨，亦可磨人。砚越磨越薄，人却越磨越厚。生命有限，时光无情，然而这无情里又分明透着几多柔情几许深情，而在这柔情这深情里，又分明有着一种隐隐约约的凛冽的风骨蕴藏其中，让你说不清道不明。柳公权说“非人磨墨墨磨人”说的就是这个道理罢。万事一理。古人又说“文以载道”，作为文房四宝，砚是文思生发的四个维度之一，文不仅载治国平天下之道，也载艺术之道、笔墨之道、人生之道。由此看来，砚虽小，亦广大无边，可耕云种月，培植出尘之想；亦可耕耘人生播种艺术，收获人生与艺术之思。砚边随想，可无际无涯，亦可十分具体。自古及今，砚边随想造就了多少风雅传奇自是不必多说，然而只是静对着一方乌黑的素砚，在婆娑时光的流逝中看见了自己存在的模样，就是时光最真实的模样。砚边，时光雕塑了我们，同时，我们也雕塑了时光。
大凤 2021年7月22日于石头小记草堂
#国画[超话]# https://t.cn/RBS4O7q
འགྲ ་བ་ར གས་དྲུག 六道众生
འགྲ ་བ་ར གས་དྲུག
六道
འགྲ ་བ་ར གས་དྲུག་ན ་སེམས་ཅན་གྱ ་ར གས་མ ་འདྲ་བ་དྲུག་སྟེ། ལྷ། མ ། ལྷ་མ་ཡ ན། དམྱལ་བ། ཡ ་དྭགས་དང་དུད་འགྲ ་བཅས་ཡ ན་ལ། སེམས་ཅན་གྱ ་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པས་ན་སེམས་ཅན་ཏེ་སངས་མ་རྒྱས་པའ ་གང་ཟག་ཐམས་ཅད་ཡ ན། དེ་ལ་ངན་འགྲ ་དང་བདེ་འགྲ ་གཉ ས་ཡ ད། འགྲ ་བ་ཞེས་པ་ན ་ལས་ཉ ན་གྱ ་དབང་ག ས་སྲ ད་རྩེ་ནས་མནར་མེད་བར་དུ་འཁ ར་ཏེ་འགྲ ་བས་ན་འགྲ ་བ་ཟེར་ར །།
六道，指有情生活、轮回于其中的六个界别，即：一、天道，二，阿修罗道，三、人道，四、畜生道，五、饿鬼道，六、地狱道。其分为善恶两道。
ངན་འགྲ །
ངན་འགྲ ་ན ་ལས་ཀྱ ་དབང་ག ས་ངན་པའམ་སྡུག་བསྔལ་ཁ ་ན་མྱ ང་བར་འགྲ ་བས་དེ་ལྟར་ཟེར། སྐྱེ་བ་ཕྱ ་མར་རང་ཉ ད་གང་དུ་སྐྱེ་མ ན་ལ་རང་དབང་ཡ་ཞ ག་མ ན་པར་རང་ཉ ད་ཀྱ ས་བྱས་ཤ ང་བསགས་པའ ་ལས་དཀར་ནག་གཉ ས་ཀྱ ་སྟ བས་ཆེ་ཆུང་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱེ་བ་ལེན་དག ས། སྐྱེ་བ་ལེན་ཡུལ་ན ་འགྲ ་བ་ར གས་དྲུག་ལས་མེད་སྟབས། རྒྱུ་ལས་མ ་དགེ་བ་བཅུ་ལ་བརྟེན་ནས་འབྲས་བུ་དམྱལ་བ་ཡ ་དྭགས་དུད་འགྲ ་ས གས་སུ་སྐྱེ་བ་ལ་བླངས་པ་ལ་ཟེར་ར །།
བདེ་འགྲ ་ན ་ལས་ཀྱ ་དབང་ག ས་བདེ་བ་མྱ ང་བར་འགྲ ་བས་འགྲ ་བ་བཟང་བ འམ་བདེ་འགྲ ་ཟེར་ཞ ང་།ཡང་སྐྱེ་བ་ཕྱ ་མར་རང་ཉ ད་གང་དུ་སྐྱེ་མ ན་ལ་རང་དབང་ཡ ད་པ་ཞ ག་མ་ཡ ན་པར་་རང་ཉ ད་ཀྱ ས་བྱས་ཤ ང་བསགས་པའ ་ལས་དཀར་ནག་གཉ ས་ཀྱ ་སྟ བས་ཆེ་ཆུང་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱེ་བ་ལེན་དག ས་པས། རྒྱུ་དགེ་བ་བཅུ་ལ་བརྟེན་ནས་འབྲས་བུ་ལྷ་མ ་ལྷ་མ་ཡ ན་བཅས་ཀྱ ་སྐྱེས་པ་བླངས་བ་ལ་ཟེར་ར །།
六道中上三道，为三善道，因其业力（善恶二业，即因果）较善良故；下三道为三恶道，因其业力较惨恶故。一切处于分段生死的众生，皆在此六道中轮回。所谓轮回者：指其生生死死，来去往复，犹如车轮的回旋，在这六道中周而复始，无有出期，故名六道轮回。世间众生无不在轮回之中，只有佛、菩萨、罗汉才能够跳出三界，超脱轮回。
༡ དམྱལ་བ།
一、三恶道：地狱道。
དམྱལ་བ་ལ་ཚ་དམྱལ་དང་གྲང་དམྱལ་གཉ ས། ནང་གསེས་ལ་དབྱེ་བ་བཅ ་བརྒྱད་ཡ ད།དམྱལ་བ་ན ་སྡུག་བསྔལ་གྱ ས་ཞ བ་ཞ བ་ཉ བ་ཉ བ་བྱས་པའ ་ད ན་དེ་དེའ ་འགྲ ་བ་ན ་སྡུག་བསྔལ་དཔག་མེད་པ་དང་ལྡན་ན །། ཚ་དམྱལ་ན ་ཤ ་ནས་བར་ད ་གྲུབ་པའ ་ཚེ་མ ་དགེ་བའ ་ལས་ཀྱ ་དབང་ག ས་ལུས་ལ་གྲང་སྣང་བྱུང་སྟེ་ཚ་བ་ད ན་དུ་གཉེར་བས་བར་སྲ ད་འགགས་སྟེ་ཚ་དམྱལ་དུ་སྐྱེས་ཤ ང་། དེ་ནས་ར མ་བཞ ན་ཡང་ཡང་ས ས། ཐ ག་ནག བསྡུས་འཇ མས། ངུ་འབ ད། ངུ་འབ ད་ཆེན་པ ། ཚ་བ། རབ་ཏུ་ཚ་བ། མནར་མེད་དེ་བརྒྱད་དུ་སྐྱེས་ཤ ང་། དེ་ནས་གྲང་དམྱལ་ན ་དམྱལ་བའ ་བར་སྲ ད་ཀྱ ་ཚེ་ལུས་ལ་ཚ་བ་བྱུང་བས་གྲང་བ་ད ན་དུ་གཉེར་བས་བར་སྲ ད་འགགས་ཏེ་གྲང་དམྱལ་དུ་སྐྱེས་ཤ ང་གྲང་དམྱལ་དག་སྤྱ ་ཁྱབ་ཏུ་མཐའ་ཐམས་ཅད་གངས་ར ས་བསྐ ར་བ་དང་། འ ག་ཐམས་ཅད་ཁ་བའ ་ཐང་། འཁྱག་ར མ་གྱ ་གཅ ང་ར ང་ཟབ་མ །སྟེང་དུ་ཁ་བ་བུ་ཡུག་འཚུབ་ཅ ང་མུན་པ་འཐ བས་པ། རླུང་ཤ ན་ཏུ་དྲག་པ ་འདེབས་པར་བྱེད་ཅ ང་དེ་ནས་ར མ་བཞ ན་ཆུ་བུར་ཅན། ཆུ་བུར་བརྡ ལ་བ། ཨ་ཆུ་ཟེར་བ། ས ་ཐམ་ཐམ་པ། ཨུཏྤལ་ལྟར་གས་པ། པདྨ་ལྟར་གས་པ། པདྨ་ལྟར་ཆེར་གས་པ་བཅས་བརྒྱད་ས གས་སུ་སྐྱེས་པའ །།
地狱道：在六道之中，以地狱道之痛苦为最甚。地狱道只是一个统称，其实它可被细分为八大热地狱、八大寒地狱、近边地狱及孤独地狱四大部分。除孤独地狱外，其他地狱均为众生之集体共同业力所创造的。造作最重恶业者，会投生于地狱道中，经历几十万亿年才有可能离开此道之苦。在八大热地狱中投生的众生，受着各式各样的大苦。在有些热狱中，众生会互相砍杀，但却不死去，只能经年累月地忍受不断被杀害之痛苦，完全无法出离。在其他狱中，众生会被烧至七孔冒烟，或被肢解，又或被放入熔铜中煮至皮开肉烂。这些都是过往之恶业力成熟时，所幻化出来的惨况，苦不堪言。在八大寒地狱中，有情众生受着不同程度之寒苦所逼，甚至会被冻封僵立几百亿年之久，却因业力未尽而不会死去。
༢ ཡ ་དྭགས།
二、三恶道：饿鬼道。
ཡ ་དྭགས་ན ་ལྟ གས་པའ ་དབང་ག ས་ཟས་སྐ མ་ཡ ་ལ་བཏགས་པ་སྟེ་སེར་སྣའ ་དབང་ག ས་སྐྱེས་ལ་དེའ ་རྩབ་ན ་འཛམ་གླ ང་འད འ ་འ ག་ན་དཔག་ཚད་ལྔ་བརྒྱ་འདས་པ་ན། ཡ ་དྭགས་ཀྱ ་གྲ ང་ཁྱེར་སེར་སྐྱ་ཞེས་པར་ཡ ་དྭགས་རྣམས་ཀྱ ་གཙ ་བ ་གཤ ན་རྗེ་ཆ ས་ཀྱ ་རྒྱལ་བ ་ཞེས་བྱ་བ། འཕེན་བྱེད་མ ་དགེ་བ་དང་རྫ གས་བྱེད་དགེ་བས་འཕངས་པ་ཡ ད་པ་དེའ ་འཁ ར་དུ་ཡ ་དྭགས་དཔག་དུ་མེད་པ་ཡ ད་ལ་ཁ་ཐ ར་བ་ན ་མ འ ་ཡུལ་ན་རྒྱུ་བའ ་བཙན་དང་རྒྱལ་བ ། བསེན་མ ་ཐེའུ་ར ང་། གཤ ན་འདྲེ་ལ་ས གས་པའ །། ཡ ་དྭགས་ལ་ར གས་གསུམ་ཡ ད་དེ་ཕྱ འ ་སྒྲ བ་པ་ཅན་དང་ནང་ག ་སྒྲ བ་པ་ཅན། ཟས་སྐ མ་ལ་ཡ ད་པའ ་སྒྲ བ་པ་ཅན་བཅས་ཡ ན་ན །།
饿鬼道：生于饿鬼道中的因缘，除了共通的不善业外，亦特别与不肯施舍助人、偷盗或见难不救之业因有关。这一道中的众生寿量不定，有的饿鬼寿命可长达数万人间年，长期受着因不善业力而感召之痛苦果报。饿鬼大多承受着在黑暗中流连的饥渴不堪的痛苦，同时也被其道中势力大者欺压。它们可被区分为外障鬼、内障鬼及饮食障鬼三大类。
༣ དུད་འགྲ །
三、三恶道：畜生道。
དུད་འགྲ ་ན ་དུད་དེ་འགྲ ་བས་ན་དེ་ལྟར་ཟེར་ཞ ང་ཡང་ལྷ་མ ་བྱ ལ་ཏེ་གཟུར་ནས་ས ང་བས་ན་བྱ ལ་ས ང་ཞེས་ཀྱང་ཟེར། དེ་ལ་གཉ ས་ལས་བྱ ངས་ན་གནས་པ་ན ་རྒྱ་མཚ ་ཆེན་པ ར་གནས་པའ ་ཆུ་སྲ ན་དང་། དུང་། ཉ་ལ་ས གས་པ་ཆང་ག ་སྦང་མ་བཞ ན་དུ་སྤུངས་ནས་ཡ ད་ལ། ཁ་ཐ ར་བ་ན ་མ འ ་ཡུལ་དུ་རྒྱུ་བ་རྣམས་ཏེ་མཐའ་དག་ཀྱང་གླེན་ཞ ང་ལྐུགས་པ་དང་། བླང་ད ར་མ ་ཤེས་པའ ་ར ང་བཞ ན་ཅན་ན །།
畜生道：诸有情因造作种种愚痴业，或因身语意各种恶行，堕于畜生道中。畜牲道的众生，居住在陆地上的少，居于海里的为多。
༡ ལྷ།
一、三善道：天道。
ལྷ་ལ་འད ད་ལྷ་ར གས་དྲུག་དང་གཟུགས་མེད་ཀྱ ་ལྷ་ཡ ད་དེ། འད ད་ལྷར་སྐྱེས་ན་རྒྱལ་ཆེན་ར གས་བཞ ། དེ་ན ་ལ ་ལྔ་ནས་གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་ན ་ལ ་བཅུ་ལ ན་པ་ལྟ་བུའ ་ལུས་ཚད་ཀྱ ས་འད ད་ལྷ་ར གས་དྲུག་དེ་དག་ཏུ་སྐྱེས་ཤ ང་གཟུགས་ཁམས་སུ་སྐྱེས་ན་ལུས་ཀྱ ་ཚད་རྫ གས་ཤ ང་ག ས་དང་བཅས་པས་སྐྱེས་ལ་དེ་དག་ལ་ཕ ་མ འ ་དབྱེ་བའང་ཡ ད་དེ་མ འ ་པང་དུ་བྱུང་བ་མ ་དང་ཕ འ ་པང་དུ་བྱུང་བ་ཕ ་རུ་འཇ ག་ག །
天道：天界分为欲界天、色界天及无色界天。在欲界天中，享福及寿元是很大的，没有像人间的生苦、老苦及病苦。
༢ མ །
二、 三善道：人道。
མ ་ལ་གླ ང་བཞ འ ་མ ་ཡ ད་བྱང་སྒྲ་མ ་སྙན་པ་ལ ་སྟ ང་དུ་ངེས་པར་འཚ ་ལ་ནུབ་བ་གླང་སྤྱ ད་ལྔ་བརྒྱ།ཤར་ལུས་འཕགས་གླ ང་ཉ ས་བརྒྱ་ལྔ་བཅུ། འཛམ་བུ་གླ ང་ག ་མ འ ་ཚེ་བཅུ་ནས་དཔག་མེད། དེ་དག་ལ་སྐྱེ་རྒ་ན་འཆ ་དང་ཚ ལ་ཀྲ ་ས གས་ཀྱ ་བསྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཡ ད་ད །།
人道：众生因不善业而投生于三恶道，而因善业而感召生于三善道之果报。在三善道中，生于天界之福报最大，修罗道次之，人间则再次之，但人间却是最适宜修持佛法的地方。投生人道的痛苦，主要可被归纳为四苦，即生苦、老苦、病苦及死苦。
༣ ལྷ་མ་ཡ ན།
三、 三善道：阿修罗道。
ལྷ་མ་ཡ ན་ན ་ར ་རབ་ཀྱ ་ཁ ང་གསེང་དང་མ ་ཡ ་ཡུལ་ས གས་སུ་ཡ ད་ཅ ང་། དེ་དག་ཕལ་ཆེར་རང་བཞ ན་གྱ ས་ལྷ་ཡ ་དཔལ་ཕུན་སུམ་ཚ གས་པ་ལ་སྡང་བའ ་ཕྱ ར་ན་ཡ ད་ཀྱ ་སྡུག་བསྔལ་ཆེ་སྟེ། ལྷ་མ ན་དེ་དག་བླ ་དང་ལྡན་ཡང་འགྲ ་བ་ཡ ་སྒྲ བ་པས་བསྒྲ བས་པའ ་རྒྱུ་མཚན་གྱ ས། རྟེན་དེ་ལ་བདེན་པ་མཐ ང་བའ ་སྐལ་བ་མ་མཆ ས་ས །།
阿修罗道：意译为非天、非同类、不端正、不酒神。说它是天神，却没有天神的善行，和鬼蜮有相似之处。说它是鬼蜮，可它具有神的威力神通。说它是人，虽有人的七情六欲，但又具有天神、鬼蜮的威力恶性。因此，它是一种非神、非鬼、非人，介于神、鬼、人之间的怪物。
འགྲ ་བ་ར གས་དྲུག
六道
འགྲ ་བ་ར གས་དྲུག་ན ་སེམས་ཅན་གྱ ་ར གས་མ ་འདྲ་བ་དྲུག་སྟེ། ལྷ། མ ། ལྷ་མ་ཡ ན། དམྱལ་བ། ཡ ་དྭགས་དང་དུད་འགྲ ་བཅས་ཡ ན་ལ། སེམས་ཅན་གྱ ་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པས་ན་སེམས་ཅན་ཏེ་སངས་མ་རྒྱས་པའ ་གང་ཟག་ཐམས་ཅད་ཡ ན། དེ་ལ་ངན་འགྲ ་དང་བདེ་འགྲ ་གཉ ས་ཡ ད། འགྲ ་བ་ཞེས་པ་ན ་ལས་ཉ ན་གྱ ་དབང་ག ས་སྲ ད་རྩེ་ནས་མནར་མེད་བར་དུ་འཁ ར་ཏེ་འགྲ ་བས་ན་འགྲ ་བ་ཟེར་ར །།
六道，指有情生活、轮回于其中的六个界别，即：一、天道，二，阿修罗道，三、人道，四、畜生道，五、饿鬼道，六、地狱道。其分为善恶两道。
ངན་འགྲ །
ངན་འགྲ ་ན ་ལས་ཀྱ ་དབང་ག ས་ངན་པའམ་སྡུག་བསྔལ་ཁ ་ན་མྱ ང་བར་འགྲ ་བས་དེ་ལྟར་ཟེར། སྐྱེ་བ་ཕྱ ་མར་རང་ཉ ད་གང་དུ་སྐྱེ་མ ན་ལ་རང་དབང་ཡ་ཞ ག་མ ན་པར་རང་ཉ ད་ཀྱ ས་བྱས་ཤ ང་བསགས་པའ ་ལས་དཀར་ནག་གཉ ས་ཀྱ ་སྟ བས་ཆེ་ཆུང་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱེ་བ་ལེན་དག ས། སྐྱེ་བ་ལེན་ཡུལ་ན ་འགྲ ་བ་ར གས་དྲུག་ལས་མེད་སྟབས། རྒྱུ་ལས་མ ་དགེ་བ་བཅུ་ལ་བརྟེན་ནས་འབྲས་བུ་དམྱལ་བ་ཡ ་དྭགས་དུད་འགྲ ་ས གས་སུ་སྐྱེ་བ་ལ་བླངས་པ་ལ་ཟེར་ར །།
བདེ་འགྲ ་ན ་ལས་ཀྱ ་དབང་ག ས་བདེ་བ་མྱ ང་བར་འགྲ ་བས་འགྲ ་བ་བཟང་བ འམ་བདེ་འགྲ ་ཟེར་ཞ ང་།ཡང་སྐྱེ་བ་ཕྱ ་མར་རང་ཉ ད་གང་དུ་སྐྱེ་མ ན་ལ་རང་དབང་ཡ ད་པ་ཞ ག་མ་ཡ ན་པར་་རང་ཉ ད་ཀྱ ས་བྱས་ཤ ང་བསགས་པའ ་ལས་དཀར་ནག་གཉ ས་ཀྱ ་སྟ བས་ཆེ་ཆུང་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱེ་བ་ལེན་དག ས་པས། རྒྱུ་དགེ་བ་བཅུ་ལ་བརྟེན་ནས་འབྲས་བུ་ལྷ་མ ་ལྷ་མ་ཡ ན་བཅས་ཀྱ ་སྐྱེས་པ་བླངས་བ་ལ་ཟེར་ར །།
六道中上三道，为三善道，因其业力（善恶二业，即因果）较善良故；下三道为三恶道，因其业力较惨恶故。一切处于分段生死的众生，皆在此六道中轮回。所谓轮回者：指其生生死死，来去往复，犹如车轮的回旋，在这六道中周而复始，无有出期，故名六道轮回。世间众生无不在轮回之中，只有佛、菩萨、罗汉才能够跳出三界，超脱轮回。
༡ དམྱལ་བ།
一、三恶道：地狱道。
དམྱལ་བ་ལ་ཚ་དམྱལ་དང་གྲང་དམྱལ་གཉ ས། ནང་གསེས་ལ་དབྱེ་བ་བཅ ་བརྒྱད་ཡ ད།དམྱལ་བ་ན ་སྡུག་བསྔལ་གྱ ས་ཞ བ་ཞ བ་ཉ བ་ཉ བ་བྱས་པའ ་ད ན་དེ་དེའ ་འགྲ ་བ་ན ་སྡུག་བསྔལ་དཔག་མེད་པ་དང་ལྡན་ན །། ཚ་དམྱལ་ན ་ཤ ་ནས་བར་ད ་གྲུབ་པའ ་ཚེ་མ ་དགེ་བའ ་ལས་ཀྱ ་དབང་ག ས་ལུས་ལ་གྲང་སྣང་བྱུང་སྟེ་ཚ་བ་ད ན་དུ་གཉེར་བས་བར་སྲ ད་འགགས་སྟེ་ཚ་དམྱལ་དུ་སྐྱེས་ཤ ང་། དེ་ནས་ར མ་བཞ ན་ཡང་ཡང་ས ས། ཐ ག་ནག བསྡུས་འཇ མས། ངུ་འབ ད། ངུ་འབ ད་ཆེན་པ ། ཚ་བ། རབ་ཏུ་ཚ་བ། མནར་མེད་དེ་བརྒྱད་དུ་སྐྱེས་ཤ ང་། དེ་ནས་གྲང་དམྱལ་ན ་དམྱལ་བའ ་བར་སྲ ད་ཀྱ ་ཚེ་ལུས་ལ་ཚ་བ་བྱུང་བས་གྲང་བ་ད ན་དུ་གཉེར་བས་བར་སྲ ད་འགགས་ཏེ་གྲང་དམྱལ་དུ་སྐྱེས་ཤ ང་གྲང་དམྱལ་དག་སྤྱ ་ཁྱབ་ཏུ་མཐའ་ཐམས་ཅད་གངས་ར ས་བསྐ ར་བ་དང་། འ ག་ཐམས་ཅད་ཁ་བའ ་ཐང་། འཁྱག་ར མ་གྱ ་གཅ ང་ར ང་ཟབ་མ །སྟེང་དུ་ཁ་བ་བུ་ཡུག་འཚུབ་ཅ ང་མུན་པ་འཐ བས་པ། རླུང་ཤ ན་ཏུ་དྲག་པ ་འདེབས་པར་བྱེད་ཅ ང་དེ་ནས་ར མ་བཞ ན་ཆུ་བུར་ཅན། ཆུ་བུར་བརྡ ལ་བ། ཨ་ཆུ་ཟེར་བ། ས ་ཐམ་ཐམ་པ། ཨུཏྤལ་ལྟར་གས་པ། པདྨ་ལྟར་གས་པ། པདྨ་ལྟར་ཆེར་གས་པ་བཅས་བརྒྱད་ས གས་སུ་སྐྱེས་པའ །།
地狱道：在六道之中，以地狱道之痛苦为最甚。地狱道只是一个统称，其实它可被细分为八大热地狱、八大寒地狱、近边地狱及孤独地狱四大部分。除孤独地狱外，其他地狱均为众生之集体共同业力所创造的。造作最重恶业者，会投生于地狱道中，经历几十万亿年才有可能离开此道之苦。在八大热地狱中投生的众生，受着各式各样的大苦。在有些热狱中，众生会互相砍杀，但却不死去，只能经年累月地忍受不断被杀害之痛苦，完全无法出离。在其他狱中，众生会被烧至七孔冒烟，或被肢解，又或被放入熔铜中煮至皮开肉烂。这些都是过往之恶业力成熟时，所幻化出来的惨况，苦不堪言。在八大寒地狱中，有情众生受着不同程度之寒苦所逼，甚至会被冻封僵立几百亿年之久，却因业力未尽而不会死去。
༢ ཡ ་དྭགས།
二、三恶道：饿鬼道。
ཡ ་དྭགས་ན ་ལྟ གས་པའ ་དབང་ག ས་ཟས་སྐ མ་ཡ ་ལ་བཏགས་པ་སྟེ་སེར་སྣའ ་དབང་ག ས་སྐྱེས་ལ་དེའ ་རྩབ་ན ་འཛམ་གླ ང་འད འ ་འ ག་ན་དཔག་ཚད་ལྔ་བརྒྱ་འདས་པ་ན། ཡ ་དྭགས་ཀྱ ་གྲ ང་ཁྱེར་སེར་སྐྱ་ཞེས་པར་ཡ ་དྭགས་རྣམས་ཀྱ ་གཙ ་བ ་གཤ ན་རྗེ་ཆ ས་ཀྱ ་རྒྱལ་བ ་ཞེས་བྱ་བ། འཕེན་བྱེད་མ ་དགེ་བ་དང་རྫ གས་བྱེད་དགེ་བས་འཕངས་པ་ཡ ད་པ་དེའ ་འཁ ར་དུ་ཡ ་དྭགས་དཔག་དུ་མེད་པ་ཡ ད་ལ་ཁ་ཐ ར་བ་ན ་མ འ ་ཡུལ་ན་རྒྱུ་བའ ་བཙན་དང་རྒྱལ་བ ། བསེན་མ ་ཐེའུ་ར ང་། གཤ ན་འདྲེ་ལ་ས གས་པའ །། ཡ ་དྭགས་ལ་ར གས་གསུམ་ཡ ད་དེ་ཕྱ འ ་སྒྲ བ་པ་ཅན་དང་ནང་ག ་སྒྲ བ་པ་ཅན། ཟས་སྐ མ་ལ་ཡ ད་པའ ་སྒྲ བ་པ་ཅན་བཅས་ཡ ན་ན །།
饿鬼道：生于饿鬼道中的因缘，除了共通的不善业外，亦特别与不肯施舍助人、偷盗或见难不救之业因有关。这一道中的众生寿量不定，有的饿鬼寿命可长达数万人间年，长期受着因不善业力而感召之痛苦果报。饿鬼大多承受着在黑暗中流连的饥渴不堪的痛苦，同时也被其道中势力大者欺压。它们可被区分为外障鬼、内障鬼及饮食障鬼三大类。
༣ དུད་འགྲ །
三、三恶道：畜生道。
དུད་འགྲ ་ན ་དུད་དེ་འགྲ ་བས་ན་དེ་ལྟར་ཟེར་ཞ ང་ཡང་ལྷ་མ ་བྱ ལ་ཏེ་གཟུར་ནས་ས ང་བས་ན་བྱ ལ་ས ང་ཞེས་ཀྱང་ཟེར། དེ་ལ་གཉ ས་ལས་བྱ ངས་ན་གནས་པ་ན ་རྒྱ་མཚ ་ཆེན་པ ར་གནས་པའ ་ཆུ་སྲ ན་དང་། དུང་། ཉ་ལ་ས གས་པ་ཆང་ག ་སྦང་མ་བཞ ན་དུ་སྤུངས་ནས་ཡ ད་ལ། ཁ་ཐ ར་བ་ན ་མ འ ་ཡུལ་དུ་རྒྱུ་བ་རྣམས་ཏེ་མཐའ་དག་ཀྱང་གླེན་ཞ ང་ལྐུགས་པ་དང་། བླང་ད ར་མ ་ཤེས་པའ ་ར ང་བཞ ན་ཅན་ན །།
畜生道：诸有情因造作种种愚痴业，或因身语意各种恶行，堕于畜生道中。畜牲道的众生，居住在陆地上的少，居于海里的为多。
༡ ལྷ།
一、三善道：天道。
ལྷ་ལ་འད ད་ལྷ་ར གས་དྲུག་དང་གཟུགས་མེད་ཀྱ ་ལྷ་ཡ ད་དེ། འད ད་ལྷར་སྐྱེས་ན་རྒྱལ་ཆེན་ར གས་བཞ ། དེ་ན ་ལ ་ལྔ་ནས་གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་ན ་ལ ་བཅུ་ལ ན་པ་ལྟ་བུའ ་ལུས་ཚད་ཀྱ ས་འད ད་ལྷ་ར གས་དྲུག་དེ་དག་ཏུ་སྐྱེས་ཤ ང་གཟུགས་ཁམས་སུ་སྐྱེས་ན་ལུས་ཀྱ ་ཚད་རྫ གས་ཤ ང་ག ས་དང་བཅས་པས་སྐྱེས་ལ་དེ་དག་ལ་ཕ ་མ འ ་དབྱེ་བའང་ཡ ད་དེ་མ འ ་པང་དུ་བྱུང་བ་མ ་དང་ཕ འ ་པང་དུ་བྱུང་བ་ཕ ་རུ་འཇ ག་ག །
天道：天界分为欲界天、色界天及无色界天。在欲界天中，享福及寿元是很大的，没有像人间的生苦、老苦及病苦。
༢ མ །
二、 三善道：人道。
མ ་ལ་གླ ང་བཞ འ ་མ ་ཡ ད་བྱང་སྒྲ་མ ་སྙན་པ་ལ ་སྟ ང་དུ་ངེས་པར་འཚ ་ལ་ནུབ་བ་གླང་སྤྱ ད་ལྔ་བརྒྱ།ཤར་ལུས་འཕགས་གླ ང་ཉ ས་བརྒྱ་ལྔ་བཅུ། འཛམ་བུ་གླ ང་ག ་མ འ ་ཚེ་བཅུ་ནས་དཔག་མེད། དེ་དག་ལ་སྐྱེ་རྒ་ན་འཆ ་དང་ཚ ལ་ཀྲ ་ས གས་ཀྱ ་བསྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཡ ད་ད །།
人道：众生因不善业而投生于三恶道，而因善业而感召生于三善道之果报。在三善道中，生于天界之福报最大，修罗道次之，人间则再次之，但人间却是最适宜修持佛法的地方。投生人道的痛苦，主要可被归纳为四苦，即生苦、老苦、病苦及死苦。
༣ ལྷ་མ་ཡ ན།
三、 三善道：阿修罗道。
ལྷ་མ་ཡ ན་ན ་ར ་རབ་ཀྱ ་ཁ ང་གསེང་དང་མ ་ཡ ་ཡུལ་ས གས་སུ་ཡ ད་ཅ ང་། དེ་དག་ཕལ་ཆེར་རང་བཞ ན་གྱ ས་ལྷ་ཡ ་དཔལ་ཕུན་སུམ་ཚ གས་པ་ལ་སྡང་བའ ་ཕྱ ར་ན་ཡ ད་ཀྱ ་སྡུག་བསྔལ་ཆེ་སྟེ། ལྷ་མ ན་དེ་དག་བླ ་དང་ལྡན་ཡང་འགྲ ་བ་ཡ ་སྒྲ བ་པས་བསྒྲ བས་པའ ་རྒྱུ་མཚན་གྱ ས། རྟེན་དེ་ལ་བདེན་པ་མཐ ང་བའ ་སྐལ་བ་མ་མཆ ས་ས །།
阿修罗道：意译为非天、非同类、不端正、不酒神。说它是天神，却没有天神的善行，和鬼蜮有相似之处。说它是鬼蜮，可它具有神的威力神通。说它是人，虽有人的七情六欲，但又具有天神、鬼蜮的威力恶性。因此，它是一种非神、非鬼、非人，介于神、鬼、人之间的怪物。
#劝学语录[超话]#
【教】
教字，之立，始于孝，止于文，别无他物。
始不知孝，终不识文，即智勇，也是费物。
羊羔跪乳，乌鸦反哺，是禽兽，亦知行孝。
为人之子，不识生养，非人性，教之何用？
选贤任能，必从德求，非人为，用之何益？
金钱至上，物欲至尊，非人教，富有何谋？
传承文明，承袭道德，非钱谋，蒙蔽何意？
人为人子，养生送死，人之责，孝养人类。
人为社会，尊君事亲，人之乐，家和国宁。
人为朋友，身融天下，诚而信，万世推崇。
人为家庭，爱心为贵，和为顺，穷富无扰。
正天下人心，立身，齐家，治国，天下平。
传天下正义，国泰，民安，人宁，国昌盛。
（易知）浅悟。 https://t.cn/RJOr52w
【教】
教字，之立，始于孝，止于文，别无他物。
始不知孝，终不识文，即智勇，也是费物。
羊羔跪乳，乌鸦反哺，是禽兽，亦知行孝。
为人之子，不识生养，非人性，教之何用？
选贤任能，必从德求，非人为，用之何益？
金钱至上，物欲至尊，非人教，富有何谋？
传承文明，承袭道德，非钱谋，蒙蔽何意？
人为人子，养生送死，人之责，孝养人类。
人为社会，尊君事亲，人之乐，家和国宁。
人为朋友，身融天下，诚而信，万世推崇。
人为家庭，爱心为贵，和为顺，穷富无扰。
正天下人心，立身，齐家，治国，天下平。
传天下正义，国泰，民安，人宁，国昌盛。
（易知）浅悟。 https://t.cn/RJOr52w
✋热门推荐