《中观庄严论释》

全知麦彭仁波切 〔著〕

索达吉堪布 〔译讲〕

二、为谁而著：此论是为了那些力求对所有大乘论典之义获得以正理引发、不被他夺、博大精深之智慧的诸位后学者而撰著。

如果是一部小乘论典，则是针对小乘根基的学人来宣讲的。而这部论典实际是大乘法门，它的所化众生应该是什么样的人呢？即对大乘具有非常大的信心，而且具有以正理引发、不被他夺、博大精深的智慧的人，只有这种人才会获得一定的利益。

如果仅仅是一种盲目的信心，以正理引发的智慧不可能具足；自己没有详细观察，就不可能有不被他夺以及博大精深的智慧，所以，本论对没有智慧的人无有利益。有些人对大乘法没有信心，而对小乘法有一定的信心，这种人不是本论的所化。有些人不喜欢观察，整天闭着眼睛打坐、念一点儿经，或者东奔西跑求灌顶，这种人也不是《中观庄严论》的所化。因为这些人不具足不被他夺的智慧，任何人都可以随随便便夺去他的智慧———今天见到那边有个殊胜的山洞，“我们要不要去？”“啊！去去去……”这种人很容易被别人夺去智慧。因此，这些人不是《中观庄严论》的所化。

那么，这部论典的所化对境是什么人呢？就是针对我们这些人。你们自己也详细观察，你到底是不是《中观庄严论》的所化众生？如果一点智慧都没有，上课的时候也是一直打瞌睡、打妄想，这些人是不是它的所化众生？我不敢说……

【分析】虎与伏的两种齿轮论差异 & 伏143劝虎思路分析

看157话时，注意到了虎杖的齿轮论。说实话这个自我看法挺让人心疼的。但看的时候我也不禁联想起伏黑早期的齿轮论，以及怀疑起143伏黑对虎杖的劝解是否强化了虎杖这种认知？
为了再次确认和修正印象，我回看了之前的章节。
结果得到了两个新的认知：
1，伏&虎的齿轮论及其所体现的个人价值体系是有区别的。
2，伏黑143劝慰虎杖的方式变化，有一条明确的思路线索。
下面会简单展开说一下。

【1】两种齿轮论的差异
虽然伏&虎在Personal Value方面都持齿轮论，他俩也都有自我牺牲的精神。但是两者有微妙的区别。具体体现在p1的最下一格。
伏黑的个体价值观偏A倾向，即私人性更强、概念更清晰。
他的齿轮论是基于自我标准的善恶判断之上的。
虎杖的个体价值观偏B倾向，即阵营性更强，任务感更强。
他的齿轮论是基于自我对自身所应承担的阵营使命的认可之上的。
以上微妙的区别，使得他们获得自我认可的方式/负罪感来源等方面有些许不同。

【2】143伏黑劝说虎杖的思路分析
看143时，我觉得伏黑应该并没有从一开始就想好了要对虎杖说“先从我开始救”。
这句效果惊人的劝解并不是一下子想出来的。
实际上他劝虎杖的思路有个变化。
一开始，当乙骨对虎杖进行劝导的时候，伏黑应该在附近旁听。
乙骨的思路（p2），基本可以看作是结合自身经历，想用自己劝自己放下负罪感的方式来让虎杖放下负罪感。
但实际效果并不好，虎杖还是差点儿脱口把负罪感说了出来。
而这时伏黑突然出现并打断了。
伏黑的首选思路：直接丢给虎杖任务，以为通过忙碌可以让虎杖暂时忘掉难过、暂时别去乱想。

但显然，这做法效果不太好。 p3：虎杖大喊“我杀了人啊，许多人因我而死”时，伏黑就明白了，暂时用忙碌隔绝痛苦行不通。同时他也为虎杖的负罪感感到心痛，直接回了一句“是因为我们”，表达分担罪恶感的意思。
但虎杖仍不买账。
这时伏黑考虑换一个思路劝人，开始挠头沉思。这时他会想到什么？可能是虎杖痛苦的原因，和虎杖自己的认知体系。
前期少年院，伏&虎在救人问题上产生过分歧。伏黑的“救了的人杀人了怎么办”的发问对虎杖产生了很大的影响。
前面说了，虎杖的个人价值体系具有阵营整体性的特点，所以对自己是否能得到自己阵营人的认可很在乎。而他自己在涉谷经历的，和伏黑救人的标准相悖，在他的认知里，自己因此难以被伏黑认可，甚至让伏黑痛苦——这也是虎杖自己痛苦的原因之一。
此外，虎杖是坚定的人类阵营斗士，区别于伏黑基于个人标准的善恶审判心态，虎杖对人类是一视同仁的“不杀”主义，而涉谷被迫参与到滥杀自然也会让他痛苦。
以上痛苦分析，伏黑在此刻大概也悟到了。那么劝说过程到此为止，伏黑除了大致猜到虎杖的痛因，也意识到了一点：乙骨和自己的劝解方式不适用于虎杖，劝虎杖大概还得按着虎杖自己的认知体系来。
确认完以上思路，就可以尝试新的劝解方式了，事实也确实奏效了。

p4这段劝解，显然，伏黑是顺着虎杖的思路去说的。既然其他人自我开解的方式不适用，那就用虎杖认可的方式来。也算是表达了对虎杖价值观的理解和尊重。
复述虎杖的价值观“存在的意义要通过救人来实现”，也是可以看作是要通过服务于本阵营来实现。既然如此，同一阵营里有向你求救的人在就可以了吧。于是导出那句“先来救救我吧”。
这句效果确实很好，一方面是顺了虎杖认可的理念，另一方面也打消了虎杖不被伏黑认可的顾虑。

【3】关于伏黑个人价值观的一点儿补充说明
最后补充说下伏黑的个人价值体系在其中的体现。
作为道德体系更私人化的人，他对“获取同阵营者的认可”没有那么大需求。前面无论是自爆牺牲还是发奋救人，都是循着自己的判断来，哪怕这个判断不被周围人认可。往俗里说，类似“我的良心过得去就好。”
对涉谷140事件，显然他觉得自己也有责任，但负罪感没有虎杖那么重。这不是说伏黑不会心痛难过，只是虎杖遭受的冲击是“自我怀疑”级的（前面说了，他的自我认可受外部影响更大），而这冲击并未使伏黑产生“自我怀疑”（对伏黑来说，开大前没能多撑一会儿，以及缺少“宿傩对己态度”的认知更多体现为遗憾和无奈。沉溺其间没有意义，所以不如加快行动去挽回），就这个意义来说，他一开始劝虎的思路，大概也是其自劝的思路。
（扯远一些，虽然现阶段的伏黑很累，但我依然觉得他在真的遭受自我怀疑级别的冲击前，不会崩溃。）

综上，他俩皆有齿轮般的觉悟，但价值体系还是有一些差异。尽管如此，他们依然做到了互相尊重和理解——虎杖十分重视伏黑前期的话，伏黑也能在劝说碰壁的情况下，快速理出虎杖的思路并作出精准针对。可见他俩的在乎是双向且深刻的。

གཉིས་པ་ནི།

（丑）二：观受之因

ད་ནི་རྒྱུ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཚོར་བ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་བཤད་པ།

宣说：“无有因，故无有受。”

གལ་ཏེ་དབང་དོན་བར་བཅས་ན།།
དེ་དག་གང་དུ་ཕྲད་པར་འགྱུར།།
བར་མེད་ན་ཡང་གཅིག་ཉིད་དེ།།
གང་ཞིག་གང་དང་ཕྲད་པར་འགྱུར།།

倘若根境具间隔，彼之二者如何遇？
若无间隔成为一，则以何者遇何者？

རྡུལ་ཕྲན་རྡུལ་ཕྲན་ལ་འཇུག་མེད།།
དེ་ནི་སྐབས་མེད་མཉམ་པ་ཡིན།།
མ་ཞུགས་པ་ལ་འདྲེས་མེད་ཅིང༌།།
མ་འདྲེས་པ་ལ་ཕྲད་པ་མེད།།

微尘不入于微尘，彼之无间体积同，
微尘不入无相合，微尘无合则不遇。

ཆ་མེད་པ་ལའང་ཕྲད་པ་ཞེས།།
བྱ་བ་ཇི་ལྟར་འཐད་པར་འགྱུར།།
ཕྲད་པ་དང་ནི་ཆ་མེད་པར།།
གལ་ཏེ་མཐོང་ན་བསྟན་པར་གྱིས།།

谓虽无分而能遇，此说云何能应理？
若见无分能遇者，请示彼之例与因。

རྣམ་ཤེས་ལུས་མེད་པ་ལ་ནི།།
འཕྲད་པ་འཐད་པ་མ་ཡིན་ཉིད།།
ཚོགས་པའང་དངོས་པོ་མེད་ཕྱིར་ཏེ།།
སྔར་ནི་ཇི་ལྟར་རྣམ་དཔྱད་བཞིན།།

若言意识无色身，自性相遇不应理，
虽有聚合亦无实，如前一般应观察。

དེ་ལྟར་རེག་པ་ཡོད་མིན་ན།།
ཚོར་བ་གང་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར།།
ངལ་འདི་ཅི་ཡི་དོན་དུ་ཡིན།།
གང་གིས་གང་ལ་གནོད་པར་འགྱུར།།

如是观察触非有，则从何因生受果？
如此辛劳有何意，以何受能害何人？

ཡུལ་དང་དབང་པོ་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་འདུས་ཤིང་ཕྲད་པ་ལས་རེག་པ་དང༌། རེག་པ་དེ་ལས་ཚོར་བ་སྐྱེ་བ་ཡིན་ན་དེ་དག་བར་དང་བཅས་པའམ་བར་མེད་པ་གཅིག་ཡིན་གྲང༌། གལ་ཏེ་དབང་པོ་དང་དོན་དག་བར་དང་བཅས་པ་ཡིན་ན། དེ་དག་འདུས་ཤིང་ཚོགས་ཏེ་གང་དུ་འཕྲད་པར་འགྱུར། བར་མེད་པར་འདོད་ན་ཡང་གཅིག་ཁོ་ན་ཉིད་དེ་ལ། གཉིས་མེད་པའི་ཕྱིར་གང་ཞིག་གང་དང་འཕྲད་པར་འགྱུར་ཏེ་བདག་ཉིད་བདག་དང་འཕྲད་པ་ནི་རིགས་པ་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་དགོངས་པའོ། །

境、根、识三者相遇生触，由触生受，它们之间有间隔或无有间隔，倘若根与境之间有间隔，如何聚会相遇呢？若承许无有间隔，于一体之上无有两个无方分微尘，故何者与何者相遇，因自己与自己相遇不合理。

…………(中略)…………

རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་ལུས་མེད་པའི་ཕྱིར་དེ་ལ་ཡང་ནི། ཕྲད་པ་འཐད་པ་མ་ཡིན་པ་ཉིེད་དོ། །ད་ནི་ཚོགས་པ་ཉིད་ཀྱང་དངོས་པོ་ལ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཚོགས་པའང་རྟའི་རྭ་བཞིན་དུ་དངོས་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་བཞིན་སོར་མོའི་ཚོགས་ཡིན་ཕྱིར་སོགས་ཀྱིས་སྔར་ནི་ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་དཔྱད་པ་བཞིན་ནོ། །དེ་ལྟར་རྣམ་པར་དཔྱད་པས་རེག་པ་ཡོད་པ་མིན་ན། བདེ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཚོར་བ་རྒྱུ་གང་ཞིག་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར། བདེ་བ་ཐོབ་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་སྤང་བའི་ཆེད་དུ་ངལ་བ་བྱེད་པ་འདི་ཅི་ཡི་དོན་དུ་ཡིན། ཚོར་བ་གང་གིས་གང་ཟག་གང་ལ་གནོད་པར་འགྱུར་ཏེ་མི་འགྱུར་རོ། །

识无色身，彼相遇亦不合理。现宣说：“虽聚合，也并不存在实法。”，虽聚合，但如马角般无有实体，同样，手指聚合等如前一样分析。如是观察，故触不存在，乐等受由何因产生何果呢？何故为了获得乐和断除痛苦而辛苦劳累呢？有何受会加害补特伽罗呢？没有！

摘录自：༈ སྔ་འགྱུར་མཐོ་སློབ་མདོ་སྔགས་རིག་པའི་འབྱུང་གནས་གླིང་གི་སྒྲིག་གཞི་རྩ་ཁྲིམས་ཆེན་པོ་བཞུགས་སོ།། 前译高等学院显密明源洲建制大纲（白玉） མདོ་འོག་མ་ལོ་རིམ་དང་པོ། 下部显宗一年级 གཞན་ཕན་སྣང་བ། 贤遍囊瓦 - བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་ལ་འཇུག་པ་ལས། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ལེའུ་སྟེ་དགུ་པའོ།། །།《入菩萨行论》第九品智慧（初稿待润）